Kiedy senior przestaje mówić…..
Mówiąc najkrócej AFAZJA to zaburzenie polegające na utracie zdolności mówienia i także rozumienia wypowiedzi innych ludzi.
Przyczyną afazji są różne uszkodzenia struktur ośrodkowego układu nerwowego, najczęściej prowadzą do niej wszelkie sytuacje destrukcyjnie wpływające na ten organ. Najczęstszą z nich jest udar mózgu– czyli niedokrwienie – odcięcie dopływu krwi powodujące obumarcie lub silne uszkodzenie danego obszaru.
Dlatego afazja tak często dotyka osób w podeszłym wieku lub właśnie tych po przebytym udarze. I nie bez znaczenia jest tu, szczególnie po udarze, niemal błyskawiczna rehabilitacja chorego – by zdolności poznawcze i kondycję mózgu zachować w jak najlepszej formie.
Częste przyczyny udarów:
- nadciśnienie tętnicze,
- miażdżyca,
- cukrzyca,
- arytmia serca,
- guzy nowotworowe – uciskają niektóre struktury mózgu i ograniczają dopływ krwi.
Pozostałe czynniki przyczyniające się do afazji to stany zapalne w obrębie mózgu:
- neuroinfekcja, np. zapalenie opon mózgowych czy opryszczkowe zapalenie mózgu,
- choroba Alzheimera,
- mechaniczne uszkodzenia czaszki lub mózgu, np. na skutek wypadku.
Afazja to zespół objawów związanych z zaburzeniami mowy – obejmuje nie tylko wypowiadanie danych słów, ale również składnię, logikę zdania czy rozumienie komunikatów. Afazja może wiązać się z objawami dodatkowymi, np. utratą zdolności pisania bądź czytania czy problemami emocjonalnymi.
Rodzaje afazji
Rodzaj afazji zależy od konkretnego miejsca uszkodzenia mózgu zaburzającego dane funkcje. Możemy wyodrębnić kilka rodzajów afazji:
- afazja ruchowa – utrata zdolności tworzenia mowy spontanicznej lub znaczne upośledzenie mówienia,
- afazja czuciowa – występują zaburzenia rozumienia mowy, ale osoba chora wypowiada wiele słów, często niezrozumiałych, wstawia niewłaściwe słowa w zdaniach,
- afazja mieszana, ruchowo-czuciowa – osoba chora ma problemy z mówieniem i rozumieniem mowy
- afazja nominalna (amnestyczna) – występują głównie problemy z nazywaniem i odnajdywaniem słów
- afazja globalna – najbardziej dotkliwa, całkowita utrata zdolności mówienia i rozumienia
Leczenie
Sama afazja nie jest chorobą, lecz objawem – leczenie, które jest wdrażane pacjentowi, musi się więc skupiać na przyczynie afazji.
W przypadku pacjentów, którzy doznali udaru mózgu, wraz z ogólną poprawą ich stanu ustępować mogą również i zaburzenia mowy.
Poprawa w tym przypadku może być jednak różnego stopnia – u jednych chorych afazja ustępuje nawet całkowicie, u innych zaś problem utrzymuje się przez cały czas. Bardzo ważne dla wielu takich chorych okazują się treningi mowy, które – odbywające się z udziałem logopedy – nierzadko umożliwiają zmniejszenia stopnia istniejących u nich zaburzeń mowy.
Zdecydowanie inaczej zaś przebiega leczenie afazji u osób, u których wystąpiła ona w związku z guzem mózgu. W ich przypadku skuteczna terapia, bazująca np. na usunięciu całej zmiany, czasami okazuje się wystarczającą metodą leczenia – zdarza się bowiem tak, że guz uciska ośrodki mowy w mózgowiu i jego resekcja, likwidująca tenże ucisk, prowadzi do ustąpienia afazji.
W trakcie terapii, afazja może zmieniać charakter. Całkowita utrata mówienia i rozumienia przechodzi w afazję czuciową lub ruchową albo z afazji mieszanej w czuciową. Dlatego tak ważne jest, aby osoba z afazją była prawidłowo zdiagnozowana, leczona i rehabilitowana.
!! Zawsze rehabilitacja afazji musi się rozpocząć jak najszybciej, gdy tylko chory odzyska przytomność.
Specjalista – neurologopeda powinien jeszcze na oddziale przeprowadzić diagnozę neurolingwistyczną, w celu oceny rodzaju deficytów a także określenia typu afazji. Takie badanie umożliwia zaplanowanie terapii logopedycznej, która wymaga zaangażowania neurologopedy oraz rodziny pacjenta. Jednocześnie fizjoterapeuta prowadzi rehabilitację ruchową.
Rokowania są na ogół pomyślne – następuje stopniowa poprawa mowy i sprawności ruchowej.
Efekty jednak zależą od współpracy różnych specjalistów, między innymi neurologopedy lub logopedy, ale także najbliższych osób w otoczeniu chorego, które codziennie wykonają zalecone ćwiczenia. Doświadczony neurologopeda prowadzi indywidualną terapię neurlogopedyczną, lub co pewien czas, ocenia efekty rehabilitacji domowej.
Rokowania
Tak jak afazja wpływa na jakość życia (w końcu nietrudno się domyślić, że nagła utrata zdolności mówienia w znaczący sposób odbija się na psychice pacjenta), tak już sama ona nie ma wpływu na przeżycie chorych. Dokładnych jednak rokowań osób, u których rozwinie się afazji, określić nie można – wszystko zależy tutaj od tego, z jakiego powodu pojawił się problem z mową.
Lepsze ogólne rokowania mają te osoby, u których wystąpiła neuroinfekcja (szczególnie taką, którą można skutecznie wyleczyć), zdecydowanie gorsze zaś np. ci pacjenci, u których afazja pojawiła się w związku z wystąpieniem bardzo złośliwego nowotworu mózgu.
Skontaktuj się z nami