Organizacja czasu wolnego to – podobnie jak czynności pielęgnacyjne i dbanie o regularne przyjmowanie leków – ważny element pracy opiekuna. Nie jest to jednak łatwe zadanie. Wymaga uwzględnienia szeregu czynników, a także sporej dawki pomysłowości, zwłaszcza, gdy z różnych powodów (np. zdrowotnych) senior nie opuszcza domu. Jak zadbać o to, by przyjemnie spędził czas mimo ograniczonych możliwości ruchowych?
Od czego zacząć?
Zanim przystąpisz do działania, warto przemyśleć kilka istotnych kwestii. Niezależnie od tego, na jaki rodzaj aktywności się zdecydujesz, powinny one uwzględniać stan zdrowia (zarówno fizyczny, jak i psychiczny) seniora. Czy jest sprawny ruchowo? Czy jest w stanie bezpiecznie wykonywać określone czynności? A może ma wadę wzroku?
Innym aspektem, który warto wziąć pod uwagę, są osobiste upodobania i predyspozycje podopiecznego. Jakie czynności sprawiają mu przyjemność? Czy ma hobby lub szczególne zainteresowania? O czym lubi rozmawiać? A może wykazuje zdolności w konkretnym kierunku? Kiedy bliżej go poznasz, łatwiej Ci będzie zaplanować mu czas.
A co wtedy, gdy Twój podopieczny nie ma określonych predyspozycji? Spróbuj zapytać go wprost, co chciałby robić. Możecie również wspólnie testować różne aktywności, aż traficie na tę, która będzie przyniesie seniorowi (niewykluczone, że również Tobie) najwięcej satysfakcji.
Czytanie
Jeśli Twój podopieczny nie ma większych problemów ze wzrokiem, warto podsuwać mu książki. W zależności od upodobań seniora mogą to być na przykład powieści historyczne lub ulubione pozycje z literatury klasycznej. Niektórzy wręcz przepadają za powieściami detektywistycznymi i popularnymi kryminałami, inni wolą krótkie opowiadania. Wielu seniorów chętnie sięga też po codzienną prasę. Spróbuj dowiedzieć się, czy Twój podopieczny ma swój ulubiony tytuł. A może w przeszłości interesował się pracą w ogródku lub wędkowaniem albo chętnie poznaje ciekawostki ze świata roślin i zwierząt? Na rynku dostępnych jest mnóstwo czasopism, których lektura sprawi mu mnóstwo przyjemności, a także pozwoli nauczyć się czegoś nowego.
A co wtedy, gdy słaby wzrok Twojego podopiecznego nie pozwala mu na samodzielne czytanie lub szybko się męczy? Czytaj mu na głos, a potem wspólnie podyskutujcie o tym fragmencie.
Słuchanie muzyki
Czas spędzany w domu umili również słuchanie muzyki. Czy Twój podopieczny lubi muzykę klasyczną? A może chętnie wraca do przedwojennych piosenek? Czy ma swój ulubiony zespół albo wykonawcę? Pamiętaj, że muzykoterapia to sprawdzony sposób na zmniejszenie napięcia emocjonalnego.
Oglądanie filmów i seriali
Choć oglądanie telewizji nie powinno być głównym zajęciem Twojego podopiecznego, nie oznacza to, że należy całkowicie z niego zrezygnować. Wspólnie wybierzcie tytuły, które warto obejrzeć – może poruszają ważny problem społeczny albo mają wyjątkowo interesującą fabułę? Filmy to dobry punkt wyjścia do rozmów. Zachęć swojego podopiecznego, by opowiedział, co szczególnie spodobało mu się w obejrzanym fragmencie. A może senior ma swój ulubiony serial? Wykorzystaj to, by pomóc mu w ćwiczeniu pamięci i poproś, by opowiedział, co wydarzyło się w poprzednich odcinkach. Dzięki temu zamiast biernie przesiadywać przed telewizorem – stanie się aktywnym widzem, a Ty zyskasz możliwość rozwijania swoich umiejętności językowych.
Ćwiczenia fizyczne
Jeśli stan zdrowia seniora na to pozwala, warto zachęcać go do wykonywania prostych ćwiczeń gimnastycznych – mogą to być np. skłony lub wymachy. W razie wątpliwości skonsultuj rodzaj wykonywanych czynności z lekarzem lub bliskimi seniora. Nawet niewielki wysiłek fizyczny może być miłą odmianą, a także spowodować wydzielanie endorfin, wpływających na poprawę nastroju.
Gry i zabawy
Sprawdzonym sposobem na aktywizację umysłu osób starszych są różnego rodzaju gry planszowe – mogą to być szachy, warcaby, scrabble, popularny „Chińczyk” lub po prostu domino. Z jednej strony dostarczają rozrywki, z drugiej – pomagają ćwiczyć koncentrację i refleks. Równie dobrze sprawdzą się gry karciane – od tych bardziej skomplikowanych jak na przykład poker czy makao po mniej wymagające (np. uwielbiana przez najmłodszych „wojna”). Nie znasz zasad? Nic nie szkodzi – możecie nauczyć się ich wspólnie. Będzie przy tym mnóstwo śmiechu i zabawy.
Pamiętaj, by stopień trudności dostosować do poziomu sprawności intelektualnej seniora. Możecie zacząć od najprostszych zadań, a potem stopniowo zwiększać ich trudność. Jeśli zasady gry okażą się zbyt skomplikowane, mogą stać się źródłem frustracji oraz niepotrzebnego stresu i przynieść efekt odwrotny do zamierzonego.
Łamigłówki
Niektórzy seniorzy wręcz przepadają za rozwiązywaniem zagadek logicznych. Mogą to być krzyżówki o różnym poziomie zaawansowania, sudoku lub proste rebusy. Mnóstwo satysfakcji przynosi również układanie puzzli – wielkość i poziom trudności układanki należy oczywiście dopasować do możliwości seniora.
Zajęcia plastyczne i prace manualne
By pomóc seniorowi poprawić koordynację ruchową, warto zaproponować mu prace manualne. Może to być na przykład robienie na drutach, szydełkowanie czy haftowanie. Kolejna możliwość to prace plastyczne. Wspólnie spróbujcie swoich sił w malowaniu, lepieniu figurek z masy solnej, wycinankach, wyklejankach, tworzeniu kwiatów z bibuły. A może zbliżają się święta i wspólnie przygotujecie ozdoby?
Gotowanie
Innym sposobem na przyjemne spędzenie czasu jest wspólne przygotowywanie prostych potraw. Poproś seniora, by towarzyszył Ci w krojeniu warzyw, obieraniu owoców lub mieszaniu składników. Możecie również przyrządzić ulubiony deser lub danie, które przywołuje wyjątkowo pozytywne wspomnienia. To dobry sposób na ćwiczenie pamięci długotrwałej. A może Twój podopieczny ma jakiś sekretny składnik, który sprawia, że konkretne danie smakuje wyjątkowo dobrze? Albo ulubiony przepis na ciasto, które zawsze się udaje? Będzie miał mnóstwo satysfakcji, że może podzielić się z Tobą swoją wiedzą albo nawet nauczyć czegoś nowego.
Spotkania towarzyskie
W zależności od stanu zdrowia seniora warto też pomóc mu w dbaniu o relacje międzyludzkie. Może uda Wam się urządzić w domu małe przyjęcie i zaprosić na nie kilka osób? Mogą to być członkowie rodziny lub sąsiedzi. Rozmowy, wspólne oglądanie zdjęć czy wspominanie wydarzeń z przeszłości to sprawdzony sposób na miłe popołudnie i przyjemna odmiana od codziennej rutyny.
Dlaczego warto?
Odpowiednio dobrane aktywności działają stymulująco na pamięć seniora, mogą też mieć bardzo pozytywny wpływ na jego samopoczucie. Obserwowanie, jak Twój podopieczny rozwija swoje pasje i przyjemnie spędza czas przyniesie również mnóstwo radości Tobie i zwiększy poczucie satysfakcji zawodowej. Z kolei bliskim seniora da poczucie, że ma on najlepszą opiekę i znajduje się w naprawdę dobrych rękach.
Skontaktuj się z nami