Przed osobami zajmującymi się opieką stoi wiele wyzwań, związanych ze stanem zdrowia fizycznego i psychicznego podopiecznego. Zupełnie innym rodzajem wyzwania są natomiast problemy z widzeniem. Podpowiadamy o czym pamiętać, opiekując się seniorem niewidomym lub słabowidzącym.
Opieka nad niewidomym seniorem – upewnij się, że podołasz
Opieka nad seniorem z trudnościami w widzeniu wymaga nie tylko wiedzy dotyczącej wykonywania codziennych czynności, ale także określonego podejścia i wysoko rozwiniętej empatii. Jeśli masz wątpliwości, czy jesteś w stanie obdarzyć podopiecznego odpowiednią ilością cierpliwości, rozważ tę decyzję bardzo ostrożnie.
Osoba niewidoma, słabowidząca a ociemniała
Na początek pamiętaj, że są różne rodzaje dysfunkcji wzroku i każda z nich może mieć wpływ na to, jak funkcjonuje podopieczny. I tak:
- Osoba niewidoma to taka, która urodziła się bez zmysłu wzroku lub straciła go przed piątym rokiem życia. Często są to osoby bardzo samodzielne, przyzwyczajone do życia w ciemności, niektóre odróżniają nawet dzień od nocy ze względu na umiejętność lokalizowania źródła światła.
- Osoba słabowidząca nie straciła całkowicie wzroku, ale mimo okularów korekcyjnych, zakres jej widzenia jest bardzo ograniczony. Podopieczny ze słabym wzrokiem może potrzebować nieustannego wsparcia, by unikać potykania się. Może też wymagać asysty podczas poruszania się po domu.
- Osoba ociemniała to natomiast taka, która straciła wzrok po piątym roku życia na skutek wypadku lub choroby. Nagła utrata wzroku niesie za sobą również psychiczne konsekwencje – takie osoby często tracą poczucie bezpieczeństwa i mogą się izolować od bliskich. Wymagają one więc dodatkowego wsparcia psychicznego.
Opieka nad seniorem z zaburzeniami wzroku – najważniejsze zasady
Chociaż rodzaje dysfunkcji są różne i każda z nich wymaga nieco innego podejścia, istnieje kilka uniwersalnych zasad, o których warto pamiętać. Oto kilka praktycznych wskazówek:
Przedmioty zawsze na swoim miejscu
Staraj się nie przemieszczać przedmiotów, z których na co dzień korzysta podopieczny. Jeśli to zrobisz, zakomunikuj mu to wyraźnie i upewnij się, że odnotował ten fakt, prosząc – na przykład – żeby powtórzył na głos, gdzie dany przedmiot się w tej chwili znajduje. Wspólnie do niego podejdźcie.
Stałe miejsca przedmiotów i urządzeń dają osobom z dysfunkcją wzroku poczucie bezpieczeństwa, ale także pozwalają zachować samodzielność i pewność siebie. Upewnij się, że podopieczny wie, jak się wśród nich poruszać i staraj się, by zawsze były dla niego dostępne.
Ważna rola komunikatów
Niewidomemu seniorowi należy więcej rzeczy opisywać i wyjaśniać. Koniecznie informuj go, że wchodzisz do pokoju lub go opuszczasz. Staraj się nadawać swoim komunikatom łagodny ton – podopieczny może wyczuć modulację głosu wywołaną emocjami. Jeśli czujesz zdenerwowanie i nie możesz zapanować nad głosem, wyjaśnij podopiecznemu, z czego to wynika.
Równie ważne jest opisywanie seniorowi otoczenia, szczególnie jeśli jest ono nowe lub coś uległo w nim zmianie. Bardzo ważne jest, na przykład, pamiętanie o ostrzeganiu podopiecznego, że stawiasz przed nim gorący napój.
Czynności pielęgnacyjne z opisem
Podobna zasada dotyczy czynności toaletowych. Podopieczny, który nie widzi, a jest poddawany różnym zabiegom, może czuć się zdezorientowany. Bez względu na to, jaką macie rutynę i jak senior jest do niej przyzwyczajony, za każdym razem dokładnie wyjaśniaj, co będziesz robić. Opisuj wszystkie czynności i zapowiadaj, czego może się spodziewać.
Jedzenie posiłków
Prostą, a jednocześnie bardzo skuteczną metodą ułatwiającą seniorowi spożywanie posiłków, jest porównanie talerza do tarczy zegara. Powiedz podopiecznemu, na której godzinie znajdują się ziemniaki, a na której surówka. Koniecznie opisz, co ma przed sobą, jakich smaków może się spodziewać.
Spacery z osobą z dysfunkcją wzroku
Zachęcaj podopiecznego do wychodzenia na zewnątrz. Wspólne spacery to świetna okazja, by poznać okolicę, ale także nabrać większej pewności siebie. W tym celu musisz zapewnić seniorowi komfortowe warunki. Zawsze trzymaj go pod rękę i bądź odrobinę przed nim. W razie potrzeby albo w sytuacji, gdy senior chce być bardziej samodzielny, poproś rodzinę podopiecznego o laskę, która pozwoli mu uniknąć przeszkód.
Pamiętaj o opisywaniu otoczenia, informuj o krawężnikach, przejściach dla pieszych, etc. Dostosuj tempo do potrzeb seniora.
Badanie przedmiotów
Osoby z zaburzeniami wzroku muszą odnaleźć się w świecie przy pomocy innych zmysłów. Najczęściej wykorzystują do tego dotyk. Pozwól podopiecznemu dokładnie zbadać każdy przedmiot jaki dostaje do ręki czy każdą przeszkodę jaką napotka. Będzie to wymagało od Ciebie dużych pokładów cierpliwości, ale tej właśnie cechy u opiekuna szczególnie potrzebują niewidzący lub niedowidzący seniorzy.
Szanowanie granic
Pamiętaj, by szanować granice seniora i pozostawać wrażliwym na jego potrzeby. Opieka nad niewidomą osobą wymaga dużej ilości kontaktu fizycznego, a ten z kolei może naruszać granice. Senior nie zawsze może sobie tego życzyć. Jeśli jest zdenerwowany, daj mu przestrzeń, ale bądź blisko. Uprzedzaj zanim dotkniesz jego dłoni czy ramienia.
Odpowiednie przygotowanie mieszkania dla osoby niewidomej
Ostatnia praktyczna porada dotyczy otoczenia podopiecznego z zaburzeniami wzroku. Jeśli zauważysz, że senior potrzebuje dodatkowego sprzętu, który ułatwi mu poruszanie się po mieszkaniu, poinformuj o tym jego bliskich.
W mieszkaniu osoby niedowidzącej powinny znajdować się poręcze, szczególnie pod prysznicem, antypoślizgowe maty w łazience, zabezpieczenia na meblach. Wszystkie niezbędne przedmioty powinny znajdować się w zasięgu seniora.
Równie ważne jest to, by mieszkanie podopiecznego, który ma problemy ze wzrokiem, nie było zagracone. Zwracaj uwagę, by zachowany był w nim porządek, a żadne niepożądane rzeczy nie „plątały się” pod nogami.
Rozrywki dla osoby niewidomej
Poza opieką, dużym wyzwaniem w opiece nad osobą z dysfunkcjami wzroku, jest organizowanie mu czasu wolnego. Jak urozmaicać czas podopiecznemu? Oto kilka propozycji:
Spacery
To oczywiście ważny element każdego dnia i najlepszy sposób na zaczerpnięcie świeżego powietrza. Jeśli senior jest mobilny, zachęcaj go do codziennych spacerów, pamiętając o wskazówkach wymienionych wyżej.
Gry dla osób niewidomych
Istnieją specjalne gry dla osób z zaburzeniami wzroku, które świetnie urozmaicają czas spędzany w domu. Poproś bliskich podopiecznego o zakupienie kilku.
Głośne czytanie
Jeśli senior nie zna alfabetu Braille’a i nie może samodzielnie czytać, weź jego ulubioną książkę lub gazetę i czytaj mu na głos. Możecie rozmawiać o tym, co senior usłyszał.
Nauka samodzielności
U seniora ociemniałego lub niedowidzącego, który do tej pory nie był samodzielny, bardzo ważne jest poświęcanie chwili w ciągu dnia na naukę poruszania się. Może się ona odbywać w domu i powinna przebiegać pod czujnym okiem opiekuna. Możecie wspólnie badać przedmioty, możesz poprosić podopiecznego, by sięgnął po laskę i podszedł do progu pokoju, etc. Pozwoli to seniorowi czuć się odrobinę pewniej.
Skontaktuj się z nami