Znacznie utrudniają lub zupełnie uniemożliwiają osobie starszej proces porozumiewania się, wyrażania myśli i emocji, mają też szereg dotkliwych konsekwencji. Jak komunikować się z seniorem z zaburzeniami mowy i rozumienia? Jakich zasad powinna przestrzegać Opiekunka?
Wyjątkowe potrzeby osób starszych z zaburzeniami mowy
Chociaż nie ulega wątpliwości, że osoby starsze zmagające się z zaburzeniami komunikacji wymagają szczególnej uwagi Opiekunki, czasami akceptacja jakiejkolwiek pomocy przychodzi im z trudem. Niepowodzenia wywołują frustrację, zniecierpliwienie i wybuchy gniewu. W podobnych sytuacjach niezbędna jest ogromna dawka zrozumienia i cierpliwości. Zanim zdecydujemy się na wyjazd, powinniśmy więc dowiedzieć się nie tylko tego, jak komunikować się z seniorem z zaburzeniami mowy i rozumienia.
Trudności tej natury prowadzą często do depresji, stopniowego ograniczania samodzielności, znacznego obniżenia samooceny i wycofania. Podopieczny, który nie potrafi akcentować swoich potrzeb lub przemyśleń, może czuć się coraz bardziej osamotniony, a przez to rezygnować z dalszego wysiłku i coraz mocniej uzależniać się od Opiekunki. Równocześnie zamyka się we własnym świecie i oddala od otoczenia. Zależnie od podłoża objawów i ogólnego stanu seniora, prawidłowy sposób postępowania będzie wyglądać nieco inaczej. Za każdym razem jednak powinniśmy dążyć do pozytywnych, opartych na dialogu relacji.
Przeczytaj także: Stres i gniew u seniora – jak rozładowywać napięcia
Senior z zaburzeniami rozumienia mowy
Powszechne wśród osób z zaburzeniami rozumienia mowy są próby maskowania swojej przypadłości. Niestety, kończą się one niepowodzeniem. Jeśli senior nie rozumie komunikatu lub nie jest w stanie się do niego ustosunkować, odpowiada anegdotami, które nijak nie dotyczą treści rozmowy. Jego wypowiedzi mogą też być niezwykle złożone, a przy tym pozbawione odgórnego sensu, ściśle określonej myśli przewodniej.
Jak komunikować się z seniorem z zaburzeniami mowy i rozumienia? Chociaż ich stopień zaawansowania zależy od stadium choroby otępiennej, ogólne zasady pozostają niezmienne. Najważniejsze, aby formułować krótkie, proste zdania. Zarówno nasz ton, jak też tempo powinny być spokojne i naturalne. Z pomocą Opiekunce przychodzą też gesty i mowa ciała. Warto wykorzystać rekwizyty, które odnoszą się do przedmiotu dyskusji. Jeśli sytuacja tego wymaga, wskaż osobie starszej docelowy kierunek lub pokaż przedmiot, o którym mówisz.
Znaczenie samodzielności
Pamiętajmy, aby przejmując ciężar rozmowy nie wypowiadać się w imieniu osoby starszej. Zwłaszcza w oficjalnych sytuacjach, na przykład u lekarza, chcemy przekazać sedno problemu w sposób zwarty i zrozumiały. Także podczas niezobowiązujących dyskusji dopowiadamy brakujące słowa lub usilnie poprawiamy błędy. Prowadzi to jednak wyłącznie do pogłębienia problemu. Podopieczny traci pewność siebie lub nie podejmuje kolejnych prób komunikowania faktów i emocji na własną rękę.
Co może zrobić Opiekunka? Przede wszystkim, dać mu trochę czasu, aby zebrał myśli i cierpliwie poczekać na odpowiedź, a w krytycznym momencie podpowiedzieć pierwszy człon wyrazu. Ćwiczenie umiejętności i wypracowanie przez seniora własnej metody przezwyciężania kłopotów jest bardzo ważne. Ma to zastosowanie zwłaszcza w odniesieniu do chorób otępiennych, kiedy za sprawą systematycznej praktyki podtrzymujemy jego obecne kompetencje językowe.
Jak komunikować się z seniorem z zaburzeniami mowy i rozumienia?
Przyjemna atmosfera to podstawa. Stwórz podopiecznemu bezpieczne, sprzyjające językowej aktywności otoczenie. Wyeliminuj źródła hałasu, zrezygnuj z głośnej muzyki lub dźwięków włączonego w tle telewizora. Jak komunikować się z seniorem z zaburzeniami mowy i rozumienia? Postaraj się trzymać konkretnej tematyki i unikaj dygresji. Jeśli osoba starsza mimo wszystko czegoś nie zrozumiała, spróbuj wyrazić sens innymi słowami. Upewniaj się też, że wysłuchałeś jej do końca, wiesz, co chciała Ci przekazać i pojęłaś jej intencje.
Wzmocnisz swój przekaz dzięki przyjaznej, efektywnej mowie ciała. Ton głosu dostosowany do wieku rozmówcy, adekwatna mimika oraz nieustanny kontakt wzrokowy najlepiej podkreślą Twoje zainteresowanie. Zrezygnuj równocześnie z gwałtownych ruchów i postawy, która może wzbudzić zaniepokojenie.
Dowiedz się więcej: Błędy w komunikacji z osobą starszą
Metody aktywizowania
Twój podopieczny ma już spore trudności z logicznym porozumiewaniem się? Specjaliści udowadniają, że korzystne efekty przynoszą różne formy językowego aktywizowania. Wykorzystaj teksty, które są dla niego w jakikolwiek sposób istotne i wiążą się ze sporym ładunkiem emocjonalnym. Ich przykładem są pieśni, utwory poetyckie, modlitwy oraz znajome, automatyczne nazwy – choćby pór roku, miesięcy lub dni tygodnia. Zachęcaj go do częstych, regularnych powtórzeń.
Podczas specjalnej terapii logopedycznej osoby starsze ćwiczą czytanie, nazywanie, pisanie i rozumienie. Pamiętajmy, że mimo wszystko na pierwszy plan wysuwa się to, co robi na co dzień. Trudno przecenić przy tym rolę zwykłej konwersacji, nawet jeżeli wydaje Ci się, że jest mocno jednostronna lub nie przynosi zakładanych rezultatów. Komentuj wykonywane właśnie czynności, nazywaj przedmioty użytku domowego i zachęcaj ją do mówienia.
Odnoś się też do wartościowych, pozytywnych wspomnień. Posługuj się albumem. Możesz powracać do utrwalonych w nim szczęśliwych wydarzeń i przypominać poznane już fakty lub podstawowe informacje o jego bliskich.
Sprawdź także: Ćwiczenia dla chorych na Alzheimera
Skontaktuj się z nami