Za oknem ciągle mamy pogodę niesprzyjającą spacerom czy aktywnościom zewnętrznym. Nasi seniorzy, nawet jeśli nie lubią spacerować – chętnie posiedzą na tarasie czy balkonie – jednak na to muszą jeszcze trochę poczekać. Zanim termometry wskoczą na wyższy poziom a promienie słoneczne mocniej przygrzeją, pozostają ciągle aktywności domowe. Co robić z seniorami w długie chłodne popołudnia?
Dzięki różnorodnym zabawom i grom starsze osoby mogą ćwiczyć swoją pamięć, koncentrację oraz zręczność.
Oczywiście nie każdy senior jest chętny na aktywności inne niż te, do których się przyzwyczaił. Niektórzy wręcz nie lubią i nie chcą gier i nie należy ich do tego przymuszać. Zawsze jednak warto mieć kilka pomysłów w zanadrzu – to ciekawa alternatywa dla telewizora lub tableta.
Mózg seniora
Mózg starzeje się razem z człowiekiem i jak ciało wymaga ciągłej aktywności, aby zachować sprawność. Trening mózgu, szczególnie w starszym wieku jest niemniej ważny co trening czy rehabilitacja ciała. Jak zmienia się mózg seniora i jakie gry pamięciowe warto wykonywać, aby zachować sprawność umysłu?
Pogarszanie stanu mózgu postępuje wraz z wiekiem. Pierwszą wskazówką, że ten proces się rozpoczął, może być utrata słuchu, szczególnie na wyższych częstotliwościach. Drugą – wolniejsze odruchy i gorsza pamięć. Na starość chodzimy i działamy wolniej, wolniej też mówimy, a nasza pamięć zaczyna zawodzić – zwłaszcza krótkotrwała – ta niezbędna do uczenia się nowych rzeczy. Gimnastyka umysłu jest bardzo ważna, ponieważ dla wielu seniorów emerytura to czas odpoczynku i spokoju, ale kiedy umysł odpoczywa za często ma to też swoje uboczne skutki – pojawiają się problemy z koncentracją a zdolność kojarzenia mocno zwalnia.
Mózg człowieka standardowo waży od 1,3 do 1,5 kg i składa się głównie z wody (ok. 1,5 litra), białka (130 gramów), tłuszczu (95 gramów) i soli mineralnych. To galaretowata masa produkująca prąd elektryczny do zasilania naszych zmysłów. Za ten prąd odpowiadają komórki nerwowe – neurony łączące się ze sobą za pomocą wypustek. Każda komórka nerwowa kontaktuje się z tysiącami innych, tworząc w ten sposób skomplikowaną sieć powiązań. Pomiędzy wypustkami powstaje synapsa – przestrzeń, w której wydzielana jest substancja pośrednicząca (neuroprzekaźnik), odpowiadająca za określoną funkcję w mózgu. Kiedy tego neuroprzekaźnika brakuje, mamy do czynienia z zaburzeniami konkretnej funkcji mózgu. Starzenie może powodować kurczenie się mózgu. Kiedy przewody nerwowe w mózgu kurczą się, powoduje to powiększenie ubytków płynu mózgowo-rdzeniowego, co skutkuje powszechnymi „lukami”. Szacuje się, że człowiek może stracić nawet 40 proc. lub więcej neuronów z powodu choroby Parkinsona. W przypadku choroby Alzheimera giną neurony odpowiadające za pamięć.
Gdzie ćwiczyć z seniorem
Możemy skorzystać z profesjonalnych treningów pamięci, które prowadzą na przykład kluby kulturalne przy miejskich ośrodkach kultury czy miejskie ośrodki pomocy społecznej. Grupowe zajęcia mają tę przewagę, że wpływają na socjalizację i poczucie przynależności społecznej, co jest niezbędne, aby zmniejszać poczucie wykluczenia seniora. Ponadto są doskonałą formą stymulacji fizycznej i motorycznej, ponieważ zajęcia uwzględniają również ćwiczenia ruchowe.
Ćwiczenia pamięci rekomendowane są zwłaszcza seniorom:
- po udarze mózgu, ponieważ ten prowadzi często do zaburzeń pamięci oraz amnezji;
- z demencją, przez którą może mieć problem z rozpoznawaniem osób i z nazywaniem przedmiotów;
- z chorobą Alzheimera, ponieważ uszkadzana jest pamięć epizodyczną, w rezultacie chory nie pamięta wydarzeń i rozmów sprzed kilkunastu sekund;
- z chorobą Parkinsona, która znacząco spowalnia proces myślenia oraz pogarsza pamięć.
Nie każdy jednak ma zapewnione miejsce lub po prostu możliwość ćwiczenia profesjonalistami w ośrodku, dlatego możemy ćwiczyć z seniorem w domu.
Przykład ćwiczeń dla codziennej gimnastyki umysłu głównie skupiają się na ćwiczeniu pamięci krótkotrwałej. Jak to zrobić?
- Podstawowym ćwiczeniem jest zapamiętywanie tego, co się usłyszało – jeżeli więc senior słucha radia, możemy go zapytać, co przed chwilą prowadzący powiedział na antenie. Możemy go również zachęcić do powtórzenia słów ledwo co przesłuchanej piosenki czy właśnie przeczytanego artykułu.
- Innym sposobem na wytężoną pracę mózgu i tym samym pobudzenie go jest zmiana codziennych nawyków i przyzwyczajeń. Jeżeli senior jest osobą praworęczną, możemy poprosić go, aby mieszał herbatę lewą ręką. Możemy również zaproponować mu zmianę miejsc dla różnych przedmiotów (jest to ćwiczenie na pamięć wzrokową), uważajmy jednak, bo seniorzy bardzo przywiązują się do tzw. ładu codziennego i każda zmiana może spowodować u nich dyskomfort, a nawet ataki paniki, dlatego do zmian powinniśmy delikatnie zachęcać i wprowadzać je za zgodą podopiecznego
- Zawsze sprawdza się gry planszowe i łamigłówki dla seniorów, poniżej przykłady tych najpopularniejszych
Przegląd popularnych „planszówek” dla Seniorów
- Układanie mozaiki
Jedną z łatwiejszych gier planszowych dla seniorów, polegające na układaniu z elementów kolorowych mozaik. Wcielamy się w artystów, dekorujących budynki. To bardzo przyjemna forma rozrywki dla osób w każdym wieku.
- kolorowanie mandali
Można je wydrukować z internetu lub kupić za grosze gotowe albumy- kolorowanki. To proste ćwiczenie nie tylko trenuje mózg, świetnie wycisza, trenuje zręczność i sprawność palców.
- Memory dla seniorów
Stara jak świat gra polegająca na odkrywaniu i łączeniu w pary tych samych obrazków, leżących do góry dnem. Gra ćwicząca pamięć krótkotrwałą i umiejętność określania lokalizacji przedmiotów po krótkim „rzuceniu okiem”, gdzie się znajdują.
- Story Cubes
To świetna gra kościana dla dorosłych i dzieci. Można spokojnie potraktować ją jako grę dla starszych osób, ponieważ nie ma w niej skomplikowanych zasad. Są tutaj tylko kości ze specjalnymi obrazkami. Gracze rzucają kostkami i z obrazków (jest 9 różnych symboli), które wypadły, muszą ułożyć historyjkę. Nie musi to być skomplikowana. Może być prosta i zabawna historyjka, która powinna być logiczna i spójna.
- Planszówka a la MILIONERZY
Panszowa wersja popularnego teleturnieju, w którym liczyć się wiedza i szybkość. Można grać w to pojedynczo, w parze lub w zespołach. To doskonała gra dla starszych osób, ponieważ zasady są banalne, a dodatkowo ćwiczy pamięć i intelekt. Seniorzy mogą wykazać się wiedzą z różnych kategorii.
- 5 sekund
Podobna do Milionerów. To także gra umysłowa dla seniorów i całej rodziny. Chodzi w niej o to, by w ciągu pięciu sekund odpowiedzieć na pytanie z karty. Za każdą poprawną odpowiedź jest punkt. Czas odmierza mini klepsydra. Pytania mogą być różne, np. o daty, sławne osoby, rzeczy codziennego użytku. Możliwości jest wiele. Niektóre pytania są trudniejsze niż inne.
To tylko kilka przykładów. Na rynku znajdziemy mnóstwo tego typu gier i wariacji na ich temat. Duży wybór pozwoli na dobranie czegoś do gustu i upodobań naszych seniorów.
Oczywiście jeśli umysły naszych podopiecznych są jeszcze na tyle sprawne by przejść z nami partyjkę szachów czy postawić pasjansa – to także wskazany wysiłek umysłowy i sposób na gimnastykę szarych komórek, nie tylko podopiecznych?
Skontaktuj się z nami