Choroba Alzheimera to dolegliwość dotycząca zwyrodnienia układu nerwowego (neurodegeneracyjna) powodująca ogólne otępienie.
Na Alzheimera chorują najczęściej osoby starsze, który ukończyły 65. rok życia, dlatego tak często wiązana jest z mniejszą sprawnością umysłową z powodu wieku. Proces choroby powoduje uszkodzenia w korze mózgowej, co w konsekwencji prowadzi do kłopotów z mową, pamięcią czy myśleniem. Alzheimer to dolegliwość, która rozwija się bardzo powoli i z czasem powoduje problemy w życiu codziennym. Osoba nią dotknięta zmienia swoje zachowania przestaje być sobą. Rozpoznanie jest początkiem długiej i trudnej walki z chorobą, która trwa od 2 do 20 lat.
Ostatecznie dochodzi do zaniku fragmentów mózgu, co widoczne jest podczas tomografii komputerowej albo rezonansu magnetycznego.
Choroba Alzheimera – przyczyny
Jej przyczyny oraz powstawanie nie zostały do końca poznane. Z pewnością mają związek z uszkadzaniem neuronów (komórek mózgowych) na skutek nagromadzenia w mózgu różnych substancji oraz splątków neurofibrylarnych (zwyrodnień neurowłókienkowych, zmian włókienkowych złożonych ze złogów formy białka). Odkładanie się tych substancji działa uszkadzająco na neurony w konsekwencji prowadząc do ich obumierania. W wyniku wielu złożonych procesów prowadzi do ograniczenia lub uniemożliwienia przesyłania informacji między neuronami. Efektem jest otępienie, czyli główny objaw Alzheimera.
Co zwiększa ryzyko prawdopodobieństwa zachorowania na Alzheimera?
- starszy wiek,
- płeć żeńska,
- cukrzyca,
- posiadanie członka rodziny z tą samą chorobą,
- niskie wykształcenie,
- mutacje genów powodujące rodzinną postać Alzheimera.
Choroba Alzheimera – objawy
Chory przestaje sobie radzić z obowiązkami związanymi z pracą zawodową, gubi rzeczy. Zauważalne są zmiany osobowości w nastroju, dostrzegalne zaburzenia myślenia abstrakcyjnego, zaburzenia językowe, występują kłopoty w ocenie sytuacji. Chory powoli przestaje rozpoznawać bliskich. Przede wszystkim nie może wykonać samodzielnie czynności, z którymi do tej pory radził sobie sam przestaje panować nad czynnościami fizjologicznymi. Najczęstsze objawy to:
- zaburzenia pamięci,
- obniżenie ogólnej aktywności psychicznej,
- zaburzenia orientacji w czasie i przestrzeni (chorzy wielokrotnie pytają o dzień i godzinę oraz zaczynają się gubić w dotychczas znanym sobie otoczeniu),
- częstsze zmiany nastroju, drażliwość,
- niechęć do podejmowania jakichkolwiek czynności,
- apatia,
- zachowania agresywne,
- trudności w odnalezieniu słów,
- utrata pamięci długotrwałej,
Objawy różnią się od siebie na poszczególnych etapach otępienia.
Otępienie łagodne – symptomy występują w postaci problemów z zapamiętywaniem nowych informacji oraz rozproszenia uwagi. Pacjenci mają zaburzenia pamięci, która dotyczy aktualnie wykonywanych czynności, np. zapominają gdzie odłożyli klucze lub zadają cały czas te same pytania. Ponadto pojawiają się huśtawki nastrojów oraz problemy z osobowością, mogą również wystąpić pewne objawy depresji lub cały ich szereg. Chorzy zaczynają unikać kontaktów z innymi ludźmi, rezygnują z życia towarzyskiego, jednak są oni jeszcze w stanie samodzielnie wykonywać pewne czynności życiowe.
Otępienie o średnim nasileniu – oprócz problemów z pamięcią dochodzi do zaburzeń mowy i orientacji, pojawiają się również objawy psychotyczne. Zaczyna dochodzić do zaburzeń orientacji w terenie, pacjenci nie poznają miejsc, które są im dobrze znane przez co często mają kłopoty z trafieniem do domu. Postępujące zaburzenia prowadzą nawet do kłopotów z rozpoznawaniem członków rodziny, przyjaciół. Pacjenci mają problemy z odpowiednim dobrem słów, mylą zdania i pojęcia, a także budzą się w nich zachowania agresywne, pewnego rodzaju rozdrażnienie i bezsenność. Nie rzadko dochodzi do omamów, które objawiają się słyszeniem głosów osób, których nie ma w otoczeniu. Pojawiają się również urojenia.
Otępienie zaawansowane – na tym etapie choroby pacjent nie jest w stanie wykonywać zwykłych codziennych czynności, nie potrafi się sam ubrać, zjeść, myć ani rozmawiać z innymi ludźmi. Pojawia się całkowity brak rozpoznawania najbliższych osób, a nawet pór dnia i nocy. U chorych pojawiają się również kłopoty z chodzeniem, przez co nie wstają oni z łóżka, dodatkowo mają kłopoty z utrzymaniem moczu i stolca.
Alzheimer- leczenie
Do dziś niestety nie ma złotego leku na tę chorobę. Natomiast stosowane są różne sposoby, aby chociaż trochę zniwelować stany chorobowe towarzyszące alzheimerowi. Jest to leczenie farmakologiczne, terapia zajęciowa, rehabilitacja, odpowiednia opieka w codziennym funkcjonowaniu psychicznym i fizycznym – wszystko aby polepszyć jakość codziennego życia chorych i ich rodzin.
Nieocenionym wsparciem w życiu osoby chorej na Alzheimera jest rola bliskich i opiekuna. Podejście z miłością i troską z ich strony jest dla chorego najważniejszą terapią w codziennym funkcjonowaniu.
Domowe leczenie zaburzeń zachowania polega na ich łagodzeniu. Dobrym pomysłem będzie np. oznaczanie poszczególnych miejsc w domu za pomocą dobrze czytelnych symboli. Również odpowiednie oświetlenie pomieszczeń sprawia, że kłopoty z orientacją w nocy są znacznie mniejsze. Wspierająco na pamięć i koncentrację można stosować ekologiczną herbatę z liści szałwii.
Dla osób dotkniętych Alzheimerem często w domach opieki dziennej lub w ośrodkach rehabilitacyjnych organizowane są zajęcia terapeutyczne, polegające m.in. na socjalizacji, zaczerpujące metody opracowane także w pracy z dziećmi – zajęcia Montessori, ćwiczenie funkcji poznawczych, odnajdywania wspomnień, wysławiania się.
W poprawie pamięci koncentracji może pomóc również odpowiednia suplementacja – tu już zawsze w konsultacji z lekarzem prowadzącym. Na rynku jest obecnie mnóstwo preparatów wspierających pamięć i koncentrację.
W ramach leczenia objawowego i farmakologicznego podaje się preparaty zwiększające stężenie neuroprzekaźnika w mózgu.
Jeżeli chory ma objawy depresji – podaje się leki podobne do tych, które stosują chorzy bez otępienia. Bardzo wiele preparatów jednocześnie łagodzi rozdrażnienie i niepokój towarzyszące depresji. Działanie tych leków pojawia się po około 2-3 tygodniach stosowania. Na bezsenność najlepsze są krótko działające leki nasenne. Nie należy ich jednak stosować zbyt długo!
Czy można całkowicie wyleczyć Alzheimera?
Alzheimer ma złe rokowania. Jest to proces postępujący, który stopniowo prowadzi pacjenta do upośledzenia i niepełnosprawności, staję się on zależny od innych osób. Nie ma obecnie metod leczenia, które pozwoliłyby na całkowite wyleczenie choroby.
Możliwe jest jedynie spowolnienie jej przebiegu i łagodzenie niektórych objawów poprzez przyjmowanie preparatów zaleconych przez lekarza.
Jak zapobiegać chorobie Alzheimera?
Czynnikiem powodującym ryzyko otępienia jest nadciśnienie tętnicze, a jego pojawienie się u starszych osób zwiększa ryzyko zachorowania na Alzheimera wiele lat później. Natomiast jego obniżenie redukuje ryzyko otępienia w przyszłości.
Innym elementem jest aktywność zawodowa i dobre wykształcenie, które wymagają wysiłku umysłowego. Dzięki temu zwiększony potencjał mózgu rekompensuje zaburzenia poznawcze rozwijające się na skutek procesu zwyrodnieniowego. Z tego powodu objawy choroby Alzheimera ujawniają się w późniejszym czasie.
Alzheimer czy demencja ?
Dwie te choroby są pod względem objawów bardzo podobne, jednak czy demencja starcza i Alzheimer to to samo? Wielu ludzi traktuje je jako jedną jednostkę chorobową. Tymczasem są to dwa różne schorzenia. I chociaż Alzheimer w 80% przypadkach rozwija się w towarzystwie demencji, to warto wiedzieć o różnicach. Dzięki temu można odpowiednio zaopiekować się chorym podopiecznym.
Demencję wywołują uszkodzenia naczyń krwionośnych w mózgu. W ich wyniku mózg nie otrzymuje tyle krwi z tlenem, ile potrzebuje – a gdy zatykają się małe naczynia krwionośne, do niektórych niewielkich obszarów mózgu nie dociera krew, co prowadzi do śmierci komórek nerwowych.
Alzheimer to schorzenie, powodujące „specyficzną demencję”. W dużym uproszczeniu – w przypadku Alzheimera fragmenty białek albo blaszki budujące się między splotami nerwowymi i komórkami białkowymi.
- Jedną z największych różnic jest charakterystyka przebiegu obu chorób. W przypadku choroby Alzheimera mózg kurczy się względnie powoli, gdyż obumierają pojedyncze komórki. Objawy pojawiają się stopniowo. Natomiast w demencji naczyniowej dochodzi do zablokowania naczyń krwionośnych. Chory może przez długi czas znajdować się w stabilnym stanie, który może nagle ulec pogorszeniu z powodu kolejnego zatoru.
Najlepiej te różnice zobrazuje przykład. Gdy chory na Alzheimera ogląda film, jego mózg nie potrafi tego „zapisać”, czyli zanotować, że już ten film widział i gdy ogląda go po raz drugi, ma wrażenie, że ogląda go po raz pierwszy. Natomiast w demencji naczyniowej chory może również nie wiedzieć, że oglądał już ten film (czyli podobnie jak w chorobie Alzheimera), ale innym razem dobrze go pamiętać.
Demencji naczyniowej towarzyszy duża zmienność nastrojów i zachowania (np. jednego dnia chory może włożyć drewno do pralki zamiast do kominka). Natomiast w chorobie Alzheimera takich zmian nagłych nie ma, chyba że pojawią się dodatkowe schorzenie lub inna forma demencji.
Ważne!
niektóre postaci demencji mogą się cofnąć, natomiast choroba Alzheimera nie może. Jest to otępienie typu korowego, czyli powoduje uszkodzenia w korze mózgowej.
Demencja i Alzheimer mogą występować równolegle. Taki przypadek nazywa się otępieniem mieszanym.
Skontaktuj się z nami