Jednym z najważniejszych zadań, czekających na opiekunkę osób starszych, jest opanowanie metod efektownej komunikacji, która pozwoli na zbudowanie bliskich relacji i bezpiecznego, przyjaznego środowiska. Jakie można popełnić błędy w komunikacji z osobą starszą i co zrobić, aby ich uniknąć?
Zachowanie indywidualnego podejścia to oczywiście klucz do sukcesu. Każdy podopieczny jest inny, ma określoną osobowość, doświadczenia czy dolegliwości, które trzeba wziąć pod uwagę. Istnieje jednak kilka zasad, których warto przestrzegać zawsze, by móc budować odpowiednią relację. Przyjrzyjmy się im na przykładzie najczęściej popełnianych błędów w komunikacji z seniorem.
Pochopne udzielanie rad i pouczanie
Okazywanie zainteresowania problemami rozmówcy powinno się odbywać w zdrowy, zrównoważony sposób. Dzięki temu opiekunka nie tylko może nawiązać z podopiecznym nić porozumienia, ale też sprawi, że ten zachowa bardziej otwartą postawę, która z całą pewnością ułatwi codzienne wykonywanie obowiązków. Warto zatem unikać zbyt pouczającego tonu, a rad udzielać z najwyższą delikatnością.
Przerywanie
Błędem w komunikacji z osobą starszą jest nie tylko przerywanie wypowiedzi, ale też ponaglanie lub samodzielne kończenie zdania. Problemy z pamięcią i wyrażaniem opinii, tak częste u seniorów, wymagają sporej dozy cierpliwości. Należy wówczas starać się zachować serdeczną, otwartą postawę, a brakujący wyraz zasugerować możliwie najbardziej dyskretnie.
Czasami może chwilę potrwać, zanim podopiecznemu uda się sformułować myśl. Poczuje się bardziej komfortowo, jeśli sam będzie mógł narzucić tempo dyskusji.
Dekoncentracja
Może się przejawiać na kilka sposobów, głównie za sprawą nieadekwatnej mowy ciała. Potakiwanie i utrzymywanie kontaktu wzrokowego niewerbalnie zakomunikuje zainteresowanie, podobnie jak unikanie rozbudowanych anegdot, częste nawiązywanie do wypowiedzi rozmówcy i trzymanie się pierwotnego tematu.
Do starszych osób, szczególnie z wadami słuchu czy wzroku należy mówić powoli, wyraźnie i formułować jak najprostsze komunikaty. Zawsze upewnij się, że senior cię słucha i że rozumie, co do niego mówisz – na przykład poprzez formułowanie pytań pomocniczych.
Ostrzeganie
Zdanie rozpoczynające się od stwierdzenia „Jeśli się pani nie uspokoi…” przynoszą zazwyczaj zupełnie odwrotny od zamierzonego skutek. Zachowanie zdrowego dystansu okazuje się często bardziej skuteczne podczas próby odpowiedniego pokierowania sytuacją i uspokojenia podopiecznego.
Warto rozważyć okoliczności i możliwe przyczyny zachowania seniora. Gniew i agresja sygnalizują często większy problem, wobec którego wszelkie próby prowadzenia dyskusji są z góry skazane na porażkę.
Przeczytaj również: Agresja u seniora. Jak reagować?
Dotykając tematu ostrzegania, warto jednak wspomnieć, że komunikaty ostrzegawcze należy do seniora wysyłać za każdym razem, kiedy chcemy wykonać jakąś czynność z jego udziałem. Podczas codziennej pielęgnacji, spacerów, aktywności zapowiadaj, co stanie się za chwilę. Powiedz, że teraz złapiesz seniora za rękę, a następnie poprosisz o przesunięcie się. Zadbasz w ten sposób o poczucie bezpieczeństwa podopiecznego i unikniesz nerwowych reakcji wywołanych zaskoczeniem.
Wieloznaczność wypowiedzi
Ten błąd w komunikacji z osobą starszą prowadzi do wielu nieporozumień. Na szczęście, można go łatwo uniknąć. Jednoznaczny język nie pozostawi wiele miejsca na domysły, a unikanie skrótów myślowych i rzeczowość pomogą wzmocnić przekaz.
Jak upewnić się, że podopieczny zrozumiał treść komunikatu? Z pomocą przychodzą metody tzw. aktywnego słuchania. Bezpośrednio cytuj lub podsumowuj istotne fragmenty wypowiedzi, parafrazuj słowa seniora i zadawaj pytania pomocnicze.
Właściwa komunikacja z osobą starszą
Jakość późniejszych kontaktów z podopiecznym często zależy od pierwszego wrażenia. Nieodpowiednia mimika lub ton głosu mogą poważnie zaburzyć relacje. Mów spokojnie, krótkimi zdaniami. Zanim przystąpisz do rozmowy, zwracaj uwagę na:
- osoby, które biorą w niej udział (na przykład ich wiek, stan fizyczny i psychiczny),
- sposób, w jaki się wypowiadasz (obejmujący między innymi dostosowanie intonacji i słownictwa do okoliczności),
- cel, jaki ci przyświeca,
- stopień zrozumienia komunikatu.
Pamiętaj: Stan chorobowy podopiecznego może wymagać od opiekunki zastosowania specjalnych metod postępowania.
Jeśli twój podopieczny ma problemy ze słuchem, zajrzyj do wpisu: Opieka nad osobą starszą niesłyszącą. Dla opiekunek zajmujących się osobami z zaburzeniami wzroku, przygotowaliśmy wpis: Opieka nad niewidomym lub słabowidzącym seniorem.
Sprawdź również wskazówki dotyczące radzenia sobie z osobami starszymi cierpiącymi na depresję: Depresja u seniora – wszystko, co musisz wiedzieć.
Skontaktuj się z nami