Co to takiego? Jak opiekować się seniorem z tą chorobą?
COPD (chronic obstructive pulmonary disease, Abkürzung: COPD) pod tą nazwą podawana przez rodziny niemieckie, to to polsku POChP (łac. morbus obturativus pulmonum chronicus). To choroba, która dotyka wielu seniorów i często już sama nazwa odstrasza opiekunki. Zaś na hasło, że pacjent sam podłącza się do aparatu tlenowego, potencjalnych opiekunów dopada blady strach i nie chcą mieć z takim pacjentem nic do czynienia.
Tymczasem nie taki diabeł straszny, jak go malują. Z tą chorobą da się żyć i to z całkiem niezłym poczuciem komfortu, zaś opieka nad osobą z COPD wcale nie musi oznaczać tragedii czy opieki wysokiego ryzyka. Należy jak zawsze dobre poznać na czym choroba polega i jak się obchodzić z chorym.
Definicja choroby
Cechuje się słabo odwracalnym, rozwijającym się zmniejszeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe. Dolegliwość ta występuje zazwyczaj u osób po 40. roku życia, mających objawy kliniczne rozedmy płuc oraz i/lub przewlekłego zapalenia oskrzeli. Przewlekła obturacyjna choroba płuc utrzymująca się przez dłuższy czas powoduje niestety spustoszenie w organizmie. Częściej dotyka palaczy i astmatyków ale jest tez choroba uwarunkowana genetycznie.
Objawy
- duszność występująca przez kilka miesięcy, a nawet lat (początkowo tylko przy większym wysiłku, w miarę postępu choroby narasta, występując w spoczynku, utrudniając normalne funkcjonowanie)
- świszczący oddech,
- uczucie ciasnoty w klatce piersiowej,
- uporczywy kaszel o charakterze przewlekłym – czasem z wydzielina a czasem suchy, tajkze kaszel z krwią,
- przyspieszenie oddechu,
- sinienie skóry – spowodowanej spadkiem saturacji (przy zaawansowanym stadium choroby),
- również spadek masy ciała, jadłowstręt, omdlenia w trakcie napadów kaszlu, depresja (także w zaawansowanych stadiach choroby),
- zasinienie skóry w okolicy górnej części mostka, które niekiedy sprawia wrażenie opalenizny z obecnością „gęsiej skórki” (tzw. objaw rozpiętego kołnierzyka).
Przebieg choroby ma charakter postępujący. Jeżeli chory odpowiednio wcześnie zostanie zdiagnozowany, nie zerwie z nałogiem palenia i nie będzie prawidłowo leczony to w szybkim tempie może dojść do wystąpienia niewydolności oddechowej, utrudniającej normalne funkcjonowanie i wymagającej nierzadko domowej tlenoterapii.
COPD jest chorobą nieuleczalną, a wszelkie działania lekarskie mają na celu spowolnienie procesu chorobowego i poprawę komfortu życia pacjenta.
Leczenie
Pacjent ze zdiagnozowanym COPD przede wszystkim musi być pod stałą i regularną kontrolą lekarską. Tak, jak osoby z cukrzycą czy nadciśnieniem pacjenci z COPD powinni być stale obserwowani także przez swoich opiekunów. Na stałe przyjmują leki, z reguły wziewne. Nierzadko też korzystają z domowych aparatów tlenowych – małych butli przenośnych w naramiennej torbie, plecaku lub na kółkach z rurką donosową, którą pacjenci mogą samodzielnie obsługiwać w zależności od potrzeb.
Stałym narzędziem oprócz aparatu tlenowego i leków powinien być tez popularny pulsoksymetr do kontrolowania saturacji powietrza u chorego. Warto znać zasady działania, sposób pomiaru i zasady poprawnej interpretacji wyników.
Pulsoksymetr zakładamy na płatku ucha lub palcu pacjenta. Urządzenie mierzy zawartość tlenu we krwi (czyli tzw. saturację).
Czasem przy okresowych zaostrzonych stanach choroby , potrzebna jest hospitalizacja.
Elementem leczenia, szczególnie u seniorów jest także właściwie prowadzona rehabilitacja oddechowa, pobyty w sanatoriach mające na celu poprawę wydolności wysiłkowej pacjentów, zmniejszenie uczucia duszności, zredukowanie ilości zaostrzeń i związanych z tym hospitalizacji.
poprawić samopoczucie chorego i zmniejszyć depresję związaną z POChP. Korzyści z rehabilitacji mogą osiągnąć chorzy w każdym stadium POChP. Rehabilitacja polega głównie na poprawie wydolności organizmu poprzez wykonywanie ćwiczeń fizycznych, zazwyczaj jest to próba chodzenia na odcinku 10-metrowym tam i z powrotem ze stopniowym zwiększaniem obciążenia. Stosuje się również ćwiczenia kończyn górnych, zwykle z użyciem ergometru lub ciężarków – ćwiczenia takie są szczególnie korzystne u osób z osłabionymi mięśniami oddechowymi.
Profilaktyka
Dieta i waga
U pacjentów z COPD istotne jest utrzymanie prawidłowej masy ciała. U chorych może występować zarówno nadwaga, jak i niedożywienie (szczególnie w ciężkich stadiach choroby). Zmniejszony wskaźnik masy ciała jest u chorych czynnikiem ryzyka zgonu, dlatego należy dążyć do poprawy odżywienia (zwiększenie częstości posiłków, leczenie chorób towarzyszących).
Temperatura pomieszczeń
Utrzymuj temperaturę w domu na poziomie 19 – 21˚C. Zarówno zbyt niskie jak i za wysokie temperatury mogą przyczynić się do pogorszenia samopoczucia.
Chemikalia w domu
Unikaj silnych produktów chemicznych, jak lakiery czy farby, silne środki dezynfekujące, silna chemia gospodarcza – mogą one podrażniać drogi oddechowe i doprowadzić do pogorszenia objawów.
Wypoczynek
Osoby chore na COPD powinny normalnie funkcjonować, spotykać się z przyjaciółmi, chodzić na spacery, prowadzić życie towarzyskie. Natomiast jeśli chodzi o sen, powinny wypoczywać w sposób regularny, unikać zbyt długiego snu w trakcie dnia, jak również spożywania zbyt dużej ilości alkoholu czy kofeiny. W przeciwnym wypadku mogą wystąpić problemy ze snem w nocy.
Szczepienia
Infekcja, jak grypa lub zapalenie płuc, może w łatwy sposób doprowadzić do infekcji płuc, które są bardziej wrażliwe niż u osób zdrowych. Lekarze zalecają coroczne szczepienia przeciw grypie oraz przeciw zapaleniu płuc u osób chorych , co jest oczywiście ich indywidualną decyzją.
Ruch
To obok diety równie ważna profilaktyka. Oczywiście wiadomo, że w przypadku seniorów będzie to spacer, czy kilka prostych do wykonania ćwiczeń (delikatne skłony, krążenia itp. – w konsultacji z domowym rehabilitantem), warto jednak dbać o ten nawyk by utrzymać seniora w jak najlepszej kondycji.
Skontaktuj się z nami