Szacuje się, że tylko w Niemczech około 35% osób po 65. roku życia cierpi na przewlekłą niewydolność nerek. Nie bez powodu została okrzyknięta współczesną chorobą cywilizacyjną. Bardzo ważnym elementem walki z tą przypadłością jest odpowiednio zbilansowany jadłospis. Jaka dieta dla seniora z niewydolnością nerek będzie najlepsza? Oto kilka sprawdzonych porad dla Opiekunki.
Czym jest niewydolność nerek?
Każdego dnia nerki filtrują około 189 litrów krwi. W ten sposób pomagają utrzymać dobry stan zdrowia. Kiedy mamy do czynienia ze stanem chorobowym, narządy te tracą jednak możliwość wykonywania swych podstawowych zadań. Dzieje się to stopniowo i przynosi szereg niebezpiecznych konsekwencji. Aby zrozumieć, czym jest niewydolność nerek, dobrze zapoznać się z funkcjami, które sprawują w organizmie zdrowego człowieka. Są to:
- pozbywanie się nadmiaru płynów i zbytecznych produktów przemiany materii;
- balansowanie płynów i niektórych substancji chemicznych w organizmie, takich jak potas, sód, wapń i fosfor;
- usuwanie leków i toksyn;
- uwalnianie ważnych hormonów, które pomagają regulować ciśnienie krwi, tworzenie erytrocytów i utrzymywanie kości w odpowiedniej kondycji.
O tym warto pamiętać!
Do najczęstszych przyczyn przewlekłej niewydolności nerek należą cukrzyca lub nadciśnienie. W trakcie przebiegu choroby we krwi osoby starszej mogą gromadzić się zbędne produkty przemiany materii. Prowadzi to między innymi do ogólnego osłabienia organizmu, nadciśnienia, niedokrwistości, a także złego samopoczucia. Równocześnie zwiększa się prawdopodobieństwo wystąpienia między innymi chorób serca i naczyń krwionośnych.
Stan zdrowia osoby starszej może pogarszać się więc stopniowo, przez dłuższy czas. Wczesna reakcja pozwoli zapobiec groźnemu rozwojowi choroby. Bardzo ważne jest nie tylko przestrzeganie założeń diety dla seniora z niewydolnością nerek i przechodzenie regularnych badań, ale też zmiana niekorzystnych nawyków – rzucenie palenia, maksymalne ograniczenie ilości spożywanych leków przeciwbólowych dostępnych bez recepty oraz wyeliminowanie napojów alkoholowych.
Przeczytaj także: Cukrzyca u osoby starszej – co musisz wiedzieć
Rola białka w diecie nerkowej
Dieta nerkowa to dieta niskobiałkowa. Chociaż według ogólnych zaleceń powinno się spożywać w takich przypadkach około 40-50 g na dobę (czyli 0,6-0,7 g na każdy kilogram masy ciała), najlepiej sprawdzi się podejście indywidualne. Pamiętajmy, że jego ilość zależy od granic tolerancji białka przez chorego oraz stopnia rozwoju jego dolegliwości. Należy ją dobrać tak, aby nie doprowadzić ani do wyniszczenia organizmu na skutek niedoboru, ani do uszkodzenia nerek przez nadmiar tego składnika. Pamiętaj, aby kierować się zaleceniami lekarza, ograniczać m.in. wędliny, jaja, kefiry, maślanki czy sery i dostarczać białko pełnowartościowe. Jeśli nie wiesz, jak skomponować jadłospis, poproś o wskazówki specjalistę, który podpowie Ci, jak zachować prawidłową podaż makro- i mikroelementów.
Sprawdź także: Dieta osoby starszej a przyjmowane leki – jak uniknąć niepożądanych interakcji?
Jak ułożyć dietę dla seniora z niewydolnością nerek?
Do innych podstawowych zaleceń dietetycznych należą ograniczenie fosforu (a więc rezygnacja m.in. z chleba razowego, orzechów włoskich i migdałów, suchych nasion roślin strączkowych, płatków owsianych, słonecznika, podrobów, serów żółtych, topionych i pleśniowych, ryb wędzonych i w puszkach) oraz ograniczenie białka. Jak stworzyć jadłospis, który będzie odpowiadał wszystkim potrzebom osób starszych cierpiących na niewydolność nerek?
- Płyny
Przede wszystkim zadbaj o odpowiednie nawodnienie. W ciągu dnia Twój podopieczny powinien wypijać około dwa litry wody. Dopuszczalne są też: słaba czarna herbata, herbata ziołowa lub owocowa oraz kawa zbożowa. W ograniczonej ilości powinno się spożywać soki owocowo-warzywne i koktajle (najlepiej, jeśli są przygotowywane w domu przy wykorzystaniu naturalnej receptury i świeżych składników), a zupełnie wykluczyć kakao, kawę, gazowane i słodzone napoje, alkohol i płynną czekoladę.
- Przyprawy
Co ciekawe, spore znaczenie mają też stosowane przyprawy. Niektóre źródła podają, że niekorzystne w diecie dla seniorów z niewydolnością nerek są przede wszystkim kostki bulionowe, jarzynka i vegeta, ocet, maggi, chrzan i musztarda; zwykły pieprz warto zamienić na pieprz ziołowy, a ostrą paprykę – na paprykę słodką. Nie trzeba się natomiast wahać przed korzystaniem z naturalnych dodatków, na przykład koperku, majeranku, rzeżuchy, kminku, pietruszki lub soku z cytryny.
- Sól
Układając jadłospis, zawsze warto szukać zdrowszej alternatywy dla gotowych mieszanek, szczególnie jeśli powstały na bazie soli. Dzieje się tak, ponieważ jednym z filarów diety powinno być ograniczenie sodu. Twój podopieczny lubi dosalać każde danie, a pod ręką zawsze trzyma konserwy, zupki instant, kiszonki, marynaty, żółte i pleśniowe sery lub produkty wędzone? Chociaż na początku zupełne wykluczenie soli kuchennej może być trudne, jest to niezbędny krok dla wszystkich, którzy borykają się z chorobami nerek.
- Desery
Cukier powinien być stosowany z umiarem. Twój podopieczny ma ochotę na coś słodkiego? Postaw na kisiele z dozwolonych owoców, galaretki i biszkopty. Od czasu do czasu możesz też podawać mu samodzielnie przygotowane kompoty i budynie mleczne ze skrobią ziemniaczaną lub pszenną. Niewskazane są jednak desery z owoców, które w większej ilości mogą zaszkodzić osobom cierpiącym na chorobę nerek, a także tłuste kremy, ciasta z masami i słodycze na bazie czekolady lub orzechów.
- Owoce i warzywa
Pamiętaj, że niektóre owoce mogą nadmiernie obciążać nerki. Specjaliści w zakresie żywienia podkreślają, że szczególnie niekorzystne są niedojrzałe, marynowane lub suszone owoce, cytrusy, daktyle, a także gruszki, śliwki, banany, kiwi lub czereśnie. Równocześnie koniecznie trzeba zrezygnować z solonych lub zasmażanych warzyw, ogórków kiszonych i konserwowych, czosnku i cebuli, rzepy, kalarepy i kiszonek konserwowanych octem. W diecie dla seniorów z niewydolnością nerek lepiej zmniejszyć ilość m.in. szpinaku, szparagów, buraków i fasolki szparagowej, a ziemniaki smażone (np. frytki lub placki ziemniaczane) zamienić na gotowane (choćby w postaci puree).
Przeczytaj również: Dieta osoby starszej – jakie posiłki przygotowywać dla seniora?
Dieta dla seniora z niewydolnością nerek – obiady
Przygotowujesz zupę? Do dopuszczalnych dodatków należą grzanki z pieczywa niskobiałkowego, a także makarony z mąki niskobiałkowej lub ziemniaki. Sporadycznie można zastąpić je ryżem lub kaszami. Jaja na twardo lub groszek ptysiowy są jednak niewskazane. Pamiętaj, aby nie zaprawiać całości mąką i zasmażkami, tymczasowo zrezygnuj też z zup oraz sosów na wywarach mięsnych, kostnych i grzybowych oraz posiłków na bazie nasion strączkowych. Kapuśniak lub ogórkową zastąp krupnikiem lub zupami jarzynowymi powstałymi w oparciu o dozwolone warzywa.
Postaw też na łagodne sosy (na przykład koperkowe) zagęszczane skrobią pszenną lub ziemniaczaną. Do tego podawaj dedykowane mięso i ryby – koniecznie z mniejszych niż zwykle porcjach. Nie powinno być tłuste, marynowane ani smażone na głębokim tłuszczu. Kontrolując ilość dziennego spożycia białka, możesz natomiast wybierać pomiędzy cielęciną, wołowiną, indykiem, kurczakiem, królikiem i rybami morskimi, na przykład łososiem, tuńczykiem, makrelą lub halibutem. Przygotowując posiłki nie zapomnij, aby wyeliminować smalec i utwardzane margaryny oraz ograniczyć masło. Poleca się stosować w diecie oleje dodawane na zimno – choćby lniany, rzepakowy lub oliwę z oliwek.
Jakie dania obiadowe dla osób starszych z chorobą nerek?
Poszukujesz przykładowych dań obiadowych? Do potraw z kasz i mąki oraz półmięsnych, które są zalecane w diecie dla seniorów z niewydolnością nerek należą choćby: risotto z mięsem i warzywami, knedle z owocami z dodatkiem mąki niskobiałkowej, ryż z jabłkami, ryż z warzywami lub kluski śląskie. Czasami możesz przygotować na przykład różnego rodzaju zapiekanki z dodatkiem warzyw, kasz i mięsa lub kluski ziemniaczano-serowe z mąki niskobiałkowej. Zauważyłaś, że Twój podopieczny docenia tradycyjnych polskich pierogów lub bigosu? Niestety, tego typu dania mogą pogorszyć jego stan zdrowia oraz samopoczucie.
Skontaktuj się z nami