Poza czynnościami pielęgnacyjnymi, zadaniami związanymi z prowadzeniem domu czy gotowaniem, opiekunka osoby starszej stoi przed jeszcze jednym wyzwaniem. Jak zorganizować czas seniorowi tak, by nie popaść w rutynę i ciekawie spędzać czas? Mamy kilka propozycji.
Dostosuj rozrywki do indywidualnych potrzeb seniora
Najważniejsze w planowaniu czasu wolnego osoby starszej jest dostosowanie aktywności do jej możliwości oraz potrzeb. Trzeba wziąć pod uwagę kilka czynników, z których najważniejszym jest oczywiście stan zdrowia. Jeśli senior ma problemy z poruszaniem się, cierpi na demencję, ma zaburzony zmysł wzroku czy słuchu, z części aktywności trzeba będzie naturalnie zrezygnować.
Zdrowie to jednak nie jedyne kryterium. By senior mógł spędzać czas ciekawie, czynności powinny być dostosowane także do jego zainteresowań oraz przyzwyczajeń. Zachęcamy Cię do lepszego poznania swojego podopiecznego. Być może lata wcześniej zajmował się pracami manualnymi. A może jest coś, co po prostu lubi robić. Jeśli nie jest to spędzanie czasu przed telewizorem, uszanuj przyzwyczajenia osoby starszej i pozwól jej cieszyć się tym, co sprawia jej przyjemność. Pamiętaj też o potrzebach seniora wynikających z jego osobowości. Czy woli pracować samodzielnie? A może dobrze działa na niego towarzystwo innych osób? Upewnij się też, czy preferuje aktywność fizyczną czy może woli wysilić szare komórki i pogłówkować. Wiedza ta pozwoli Ci dostosować zadania do podopiecznego i zaangażować go w nowe wyzwania.
Aktywność fizyczna przede wszystkim
Nawet jeśli senior nie przepada za ruchem, aktywność fizyczna jest bardzo ważna u osób starszych. Również jeżeli ograniczona jest do minimum. Ruch ma same korzyści:
- uelastycznia mięśnie i kości poprawiając koordynację ruchową,
- podnosi poziom endorfin, które wpływają na lepsze samopoczucie,
- poprawia odporność organizmu,
- ułatwia zasypianie,
- dotlenia organizm,
- opóźnia procesy starzenia się oddalając lub spowalniając postępowanie demencji.
Oczywiście pod warunkiem, że aktywności są dostosowane do możliwości seniora. W razie wątpliwości ustal z lekarzem, co jest dla seniora nieszkodliwe i może wspomóc jego zdrowie.
Dla seniorów mobilnych dobrym rozwiązaniem będą spacery, lekka gimnastyka, basen. Osoby leżące warto zachęcać do samodzielnego wykonywania niektórych czynności pielęgnacyjnych, ale także do drobnej gimnastyki. Można też angażować je w drobne prace domowe, co często pozwala im czuć się potrzebnymi i poprawia ich samopoczucie.
Rozmowy w walce z demencją
Starzenie się umysłu można opóźnić nie tylko dzięki ruchowi, ale także poprzez zwyczajne, codzienne rozmowy. Zachęcaj seniora do opowiadania o sobie, przeglądajcie albumy ze zdjęciami, rozmawiajcie o członkach rodziny, przyjaciołach, wydarzeniach z jego życia. Sięganie do zakamarków pamięci pozwala ćwiczyć szare komórki nawet jeśli rozmowy są powtarzalne i podopieczny ciągle wraca do tych samych historii.
Jeśli brakuje Ci tematów do rozmów, obejrzyj z seniorem film albo wiadomości w telewizji, posłuchajcie audycji w radiu, a następnie podyskutujcie o tym, co widzieliście. Dla Ciebie będzie to świetny pretekst do pracy nad umiejętnościami językowymi, a częste rozmowy pomogą nawiązać głębszą więź i lepszą relację z podopiecznym.
Gry i zabawy
Sposobem na spędzanie wolnego czasu są oczywiście różnego rodzaju gry – planszowe, karciane, szachy. W zależności od możliwości intelektualnych seniora możesz zachęcać go do podejmowania nowych wyzwań. Rozwiązujcie wspólnie krzyżówki, układajcie sudoku, zagrajcie w domino, scrabble albo państwa-miasta. W Internecie znajdziesz mnóstwo inspiracji, które świetnie pobudzają szare komórki i pozwolą seniorowi oderwać się od rzeczywistości. Zaletą gier i zabaw jest to, że można sięgnąć po nie bez względu na pogodę czy możliwości ruchowe seniora.
Zaawansowane gry nie sprawdzą się jednak u seniora z demencją. W tym przypadku postaw na bardzo proste zabawy, które pamiętasz pewnie z dzieciństwa. Poszukiwanie par takich samych obrazków, kolorowanie prostych ilustracji, układanie dużych puzzli, Dobble. Poproś rodzinę podopiecznego, by zaopatrzyli seniora w podobne zabawy. Pamiętaj, by uzbroić się w cierpliwość, spokojnie reagować, gdy senior zacznie się irytować. Chociaż taka zabawa jest prosta, dla seniora wymaga bardzo dużego wysiłku. Może się denerwować, kiedy coś mu się nie udaje. Staraj się podejść do niego jak do dziecka, pomóc mu, ale nie wykonywać zadań za niego. Mimo negatywnych emocji, takie ćwiczenia są dla niego ważne, by opóźnić postępowanie choroby.
Prace manualne
Wielu seniorów lubi wykonywać różnego rodzaju ozdoby. Niektórzy potrafią rysować, robić na drutach lub wyszywać. Jeśli Twój podopieczny również z chęcią podejmuje się robótek ręcznych, zachęcaj go do tego. Możecie przygotować piękne jesienne ozdoby albo świąteczne dekoracje – w zależności od pory roku. Seniorzy, którzy potrzebują większych wyzwań, mogą odnaleźć się w robieniu koralików, ozdabianiu wazonów czy ramek do zdjęć, a nawet w decoupage’u.
Prace artystyczne świetnie pobudzają prawą półkulę mózgową i mogą być doskonałą alternatywą dla gier również w przypadku seniorów w pierwszym stadium demencji. Efekty prac wykorzystajcie do ozdobienia mieszkania lub jako prezenty dla bliskich.
Wspólne gotowanie
Jak już pisaliśmy, wielu seniorów lubi brać udział w domowych pracach. Czują się wtedy potrzebni, co pozytywnie przekłada się na ich poczucie własnej wartości, a co za tym idzie – na lepsze samopoczucie. Gotowanie albo wspólne pieczenie ciasta mogą być do tego okazją. Lepienie pierogów, wycinanie ciastek, krojenie, ozdabianie wypieków to źródło ogromnej satysfakcji, ale też okazja do zacieśniania więzi i przyjemnego spędzenia czasu przy ciekawych rozmowach.
Czytanie
To najprostsza i najbardziej oczywista alternatywa dla telewizora. Jeśli Twój podopieczny większość czasu spędza przed szklanym ekranem, namów go na czytanie. Nie musi tego robić sam. Możesz czytać na głos książkę albo gazetę z wiadomościami. Kolorowe magazyny również dobrze się sprawdzą, a do tego dostarczą tematów do rozmów.
Muzyka
Muzyka wpływa kojąco niemal na każdego. Co ważne, seniorzy cierpiący na Alzheimera czy inne choroby otępienne, najdłużej zachowują wrażliwość właśnie na muzykę. Może ona działać relaksująco, a nawet uspokajać i obniżać poziom agresji. Dowiedz się jaki rodzaj muzyki lubi Twój podopieczny. W Internecie z pewnością znajdziesz duży wybór utworów. Możecie wspólnie śpiewać, nucić, kołysać się w rytm ulubionych dźwięków i wracać do nich w chwilach napięcia czy irytacji seniora.
Nauka
Jeśli Twój podopieczny lubi wyzwania, zachęcaj go do uczenia się nowych rzeczy. W końcu na naukę nigdy nie jest za późno, a jest to najlepsza metoda na zapobieganie starczej demencji. Czego może uczyć się senior? Na przykład obsługi komputera. Możesz pokazać mu jak pisać i formatować tekst, tworzyć obrazki albo korzystać z Internetu. Inna możliwość to nauka języka polskiego. Spróbuj nauczyć seniora kilku polskich zwrotów, których może często używać, na przykład: jestem głodny, co będziemy dzisiaj robić, mam ochotę na spacer.
Sprawdź też, czy w okolicy dostępne są zajęcia dla osób starszych. Poznawanie nowych osób i uczenie się w większej grupie może pozytywnie wpłynąć na jego samopoczucie. Może też pomóc mu odkryć zupełnie nową pasję.
Kontakty towarzyskie
Kontakt z osobami w podobnym wieku jest niezwykle ważny dla każdego seniora. Zachęcaj osobę starszą, by regularnie spotykała się z bliskimi. Jeśli nie ma zbyt wielu znajomych, spróbuj pomóc jej nawiązać nowe kontakty. Być może w sąsiedztwie mieszka samotna starsza osoba? A może odbywają się w okolicy spotkania przeznaczone dla seniorów? Dobrą okazją do nawiązywania rozmów są także spacery, a nawet wizyta w sklepie. Rozmowa z innymi ludźmi pozwala się zrelaksować, poprawia nastrój i pozytywnie wpływa na poczucie własnej wartości.
Jak więc widzisz odpowiednie zorganizowanie czasu wolnego seniora może nie tylko „zabić” czas, ale także wpływać korzystnie na jego zdrowie. Zarówno to psychiczne jak i fizyczne. Dlatego zachęcamy Cię do kreatywnego podejścia do tego tematu, a także – do podzielenia się swoimi pomysłami z innymi, mniej doświadczonymi Opiekunami i Opiekunkami. Zapraszamy do dyskusji na ten temat na naszym profilu Facebookowym.
Skontaktuj się z nami