Rozmowa z Bartoszem Buczackim – Prezesem Active Care Sp. zo.o.
Kim jest Opiekunka osób starszych w Niemczech? Czym różni się jej praca od innych funkcjonujących form opieki?
W Niemczech istnieje kilka form opieki domowej, które funkcjonują bądź samodzielnie bądź w połączeniu. Do takich form, oprócz sytuacji, gdy członkowie rodziny na własną rękę opiekują się osobą niesamodzielną, zaliczamy: domy opieki (tzw. Heim), opiekę stacjonarną, ambulatoryjną (Pflegedienst) oraz opiekę całodobową. Funkcjonujące w powszechnym obiegu pojęcie Opiekunki osób starszych odnosi się najczęściej do tej ostatniej formy opieki. W Niemczech nazywa się to często 24 Stunden-Betreuung, czyli opieka 24- godzinna lub opieka całodobowa.
Oczywiście nie chodzi tu o fakt pracy bez wytchnienia przez całą dobę, ale o fakt, że Opiekunki żyją w jednym domu z podopiecznym i uczestniczą w jego codziennych rytuałach na podobnej zasadzie jak członkowie rodziny. Wszystko to sprawia, że ta forma opieki ma charakter dużo bardziej prywatny i personalny niż pozostałe. Między Opiekunką a podopiecznym wytwarza się często silna więź, a stworzenie odpowiedniej relacji między obojgiem jest kluczowe dla pomyślności przedsięwzięcia.
Jakie są kompetencje Opiekunki osób starszych? Czy wymagane jest tu jakieś wykształcenie?
Opieka całodobowa nad seniorem nie wymaga formalnego wykształcenia. Nie znaczy to jednak , że nie istnieją żadne możliwości kształcenia w tym zakresie. Wiele szkół policealnych oferuje dwuletnie kursy Opiekuna osób starszych. Poza tym istnieje też możliwości kształcenia na własną rękę. Do najważniejszych kompetencji Opiekunki należy opanowanie języka niemieckiego na poziomie umożliwiającym komunikację i znajomość podstawowych zagadnień z zakresu tzw. opieki podstawowej (Grundpflege), w skład której wchodzą: pielęgnacja ciała, pomoc
w przemieszczaniu się, pomoc w gospodarstwie domowym, aktywizacja intelektualna, itp.
W naszej firmie wdrażamy właśnie plan publikacji materiałów szkoleniowych i kursów pomagających w uzyskaniu tych kompetencji. W tym celu powołaliśmy Akademię Active Care. Jest ona kierowana przede wszystkim do osób, które zaczynają przygodę z pracą w opiece. Mamy jednak nadzieję, że skorzystają z niej również Opiekunki posiadające już doświadczenie i wiedzę. Być może nawet znajdą one czas, by podzielić się swoimi przemyśleniami i włączą się w ten nowo powstający projekt.
Nie możemy przecież zapominać, że wiedza teoretyczna jest tylko jednym z elementów kompetencji Opiekunki. Kolejnym ważnym elementem jest wewnętrzna postawa i gotowość do niesienia pomocy pomimo trudności i problemów. Także umiejętność rozwiązywania problemów, zdolność komunikacji, czy odpowiednie cechy psychofizyczne. Dużo z tych umiejętności zdobywa się z czasem, w bezpośrednich interakcjach z podopiecznym. Częste wyjazdy i kontakt z różnymi schorzeniami dają dużo więcej niż najlepsze książki czy filmy instruktażowe.
Jakie są modele prawne i formy zatrudnienia Opiekunek osób starszych? Który model jest najbardziej optymalny dla Opiekunek?
Obecnie najbardziej popularnym modelem w branży opieki domowej jest delegowanie. W tym modelu Opiekunka jest ubezpieczona w polskim ZUS, mimo że praca jest wykonywana zasadniczo na terenie Niemiec. Zdecydowanie dominującą formą zatrudnienia jest tutaj umowa zlecenie, rzadziej samozatrudnienie, a zjawiskiem zupełnie marginalnym stosunek pracy. Wiąże się to z faktem, że przy umowie o pracę wzrasta niepomiernie ilość formalności, a część z nich jest mało transparentna i bardzo uciążliwa dla samych Opiekunek (np. ewidencja liczby godzin). Poza tym trzeba mieć na uwadze, że zbytni nadzór ze strony firmy delegującej nie jest mile widziany przez Opiekunki, a to przecież jeden z głównych wyznaczników stosunku pracy.
Oprócz delegowania istnieją jeszcze w branży opieki modele alternatywne. Do niedawna jedyną taką alternatywą było prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej w Niemczech (model tzw. Gewerby). Pozwalał on na stosunkowo wysokie zarobki, jednak niósł ze sobą ryzyko uznania tej działalności za pozorną, co wiązało się z przykrymi konsekwencjami. Ostatnio coraz większą popularnością cieszy się model opieki oparty na warunkach niemieckich. W modelu tym Opiekunki są ubezpieczane w Niemczech i mają szansę na uzyskanie niemieckiej emerytury.
Trudno jest jednoznacznie odpowiedzieć, który z tych modeli jest najlepszy. Zależy to w znacznej mierze od indywidualnej sytuacji Opiekunki i jej oczekiwań. Dlatego w naszej firmie korzystamy z różnych rozwiązań i proponujemy zarówno model delegowania, jak i model oparty na warunkach niemieckich.
Jak długą tradycją cieszy się branża opieki 24-godzinnej w Niemczech? Co zmieniło się od tego czasu dla Opiekunek?
Opieka całodobowa nad Podopiecznym jako szeroko stosowany model biznesowy stała się możliwa z dniem 1-go Maja 2004 w ramach europejskiej wolności świadczenia usług. Wcześniej Opiekunki nie posiadające niemieckiego obywatelstwa pracowały na terenie Niemiec niemal wyłącznie na czarno. Można zatem przyjąć, że legalne modele opieki całodobowej nad seniorami w Niemczech funkcjonują około 15 lat. Oczywiście wyjazdy do opieki na własną rękę bez pośrednictwa agencji są nadal praktykowane i stanowią niemały procent, to jednak w międzyczasie tysiące Opiekunek skorzystało z usług firm zajmujących się delegowaniem bądź innymi dostępnymi sposobami organizacji pracy w opiece na terenie Niemiec.
Z roku na rok powstaje coraz więcej tego typu firm. Dziś już w każdym mieście mają swoje siedziby firmy zajmujące się świadczeniem usług opiekuńczych. Wzrost konkrecji, wzmożone kontrole urzędów, wreszcie zmiana sytuacji gospodarczej w kraju, wszystko to sprawiło, że pozycja Opiekunek znacznie się zmieniła. Przede wszystkim sytuacje, gdy Opiekunka jest wykorzystywana przez rodziny podopiecznych i firmy pośredniczące są coraz rzadsze. Nawet jeśli dochodzi do takich prób, Opiekunka wie już jak reagować i nie musi obawiać się, że brak zgody na tego typu praktyki czy nawet wcześniejsze opuszczenie miejsca pracy będzie miał dla niej negatywne konsekwencje. Dziś, w sytuacji ciągle rosnącego zapotrzebowania na usługi opieki w Niemczech to rodzina jest stroną, której bardziej zależy i która niejednokrotnie musi respektować oczekiwania Opiekunek. Umocnieniu się pozycji Opiekunek nie było w stanie przeszkodzić nawet rozszerzenie Unii i związane z nim otwarcie rynku opieki na inne kraje takie jak Bułgaria czy Rumunia.
Zmieniły się też warunki płacowe i socjalne Opiekunek. Jeszcze pięć lat temu miesięczne należności za pracę w opiece mieściły się w przedziale 900-1300 EURO. Dziś ta granica przesunęła się na korzyść Opiekunek i wynosi między 1200 a 1600 EUR. Coraz więcej firm odprowadza przy tym ZUS od średniej krajowej, podczas gdy kilka lat temu zaniżone składki należały do standardu.
Co sprawiło, że to właśnie w Niemczech zaistniały warunki do powstania branży opieki domowej 24-godzinnej?
Niemcy, w przeciwieństwie do Polski i wielu innych krajów, wypracowały sobie skuteczne systemowe rozwiązania dotyczące opieki nad osobami starszym. Od 1995 roku funkcjonuje w Niemczech ubezpieczenie pielęgnacyjne. Dzięki temu odpłatne powierzenie opieki nad niesamodzielnymi członkami rodziny stało się dla sporej części obywateli Niemiec możliwe nie tylko doraźnie i na krótki czas, ale w wymiarze dużo bardziej kompletnym, dającym odciążenie, na jakie rzadko mogą sobie pozwolić obywatele innych krajów, zwłaszcza wschodnioeuropejskich. Biorąc pod uwagę, że koszty zaangażowania polskiej Opiekunki są niższe od kosztów, jakie wiązałyby się z oddaniem członka rodziny do Heimu, wybór tej formy opieki jest dla wielu Niemców najlepszym rozwiązaniem.
Skontaktuj się z nami