Praca na niemieckich warunkach jest coraz częściej praktykowanym modelem w branży opieki. Nie chodzi nam tu jednak o model tzw. Gewerby (samozatrudnienia).
Pisząc o warunkach niemieckich czy modelu niemieckim, mamy na myśli sytuacje, w których nie ma konieczności zakładania własnej działalności gospodarczej. Praca w opiece w tym modelu jest możliwa za pośrednictwem firmy zarejestrowanej w Niemczech (taka sytuacja zdarza się nader rzadko, gdyż ze względu na brak możliwości skorzystania z instytucji umowy zlecenia, zatrudnienie Opiekunki przez niemiecką firmę jest bardzo uciążliwe i kosztowne), jak również za pośrednictwem firmy zarejestrowanej w Polsce. W tym drugim wariancie firma płaci wprawdzie podatki w kraju, w którym jest zarejestrowana, ale składki na ubezpieczenie emerytalno-zdrowotne odprowadza do Niemiec.
Takie rozwiązanie jest zresztą w pełni usankcjonowane prawnie. O ile bowiem praca w charakterze Opiekunki na terenie Niemiec nie odbywa się w trybie delegowania (warunki polskie), konieczność odprowadzania składek w Niemczech wynika wprost z przepisów dotyczących koordynacji zabezpieczeń społecznych. Zgodnie z art. 13 ust. 3 rozporządzenia nr 883/2004 – osoba, która normalnie wykonuje pracę najemną i prowadzi działalność na własny rachunek w różnych państwach członkowskich, podlega ustawodawstwu państwa, w którym wykonuje swą pracę – w którym ma zatrudnienie (zasada miejsca prowadzenia działalności gospodarczej).
Warunki niemieckie vs delegowanie
Wbrew niektórym opiniom, które ostrzegają przed niemieckimi warunkami zatrudnienia, model ten jest warty rozpatrzenia i w przypadku niektórych Opiekunek może stać się modelem preferowanym.
Oto kilka korzyści płynących z wyboru warunków niemieckich:
- wyjazdy krótsze (4-6 tygodni) są możliwe bez obniżenia stawki bazowej (liczonej za miesiąc) w stosunku do wyjazdów dłuższych;
- wynagrodzenia są wypłacane w każdym miesiącu wykonywania usługi (nie trzeba czekać na zakończenie zlecenia)
- umowa może być zawarta wyłącznie na czas zlecenia (nie ma potrzeby zawierania rocznych umów)
- ubezpieczenie zdrowotne na terenie Niemiec jest bardziej kompleksowe i niezawodne
- możliwe jest uzyskania emerytury w Niemczech bez obawy utraty emerytury w Polsce
Oczywiście zdarzają się firmy, które bazując na niewiedzy celowo wprowadzają Opiekunki w błąd, obiecując, że po kilku latach będą one mogły cieszyć się wysokimi emeryturami w Niemczech. Rzetelna informacja i uczciwość jest tu tak samo ważna jak wszędzie. Nie można jednak zapominać, że model delegowania – obecnie najpopularniejszy na rynku – również nie jest wolny od nadużyć i dużo jest jeszcze obecnie sytuacji, gdy Opiekunkom zaniża się składki czy wręcz naraża na ryzyko okresowego wyłączenia z polskiego systemu ubezpieczeń (znane są przykłady, gdy ZUS, kwestionując prowadzenie znaczącej działalności w Polsce, nie poświadcza bądź cofa poświadczone uprzednio formularze A1).
W modelu niemieckim – o ile składki są faktycznie wypłacane – nie istnieje obecne w delegowaniu ryzyko wyłączenia z ubezpieczeń, a Opiekunki nie muszą wykonywać dodatkowych usług rekrutacyjnych w Polsce dla udowodnienia, że praca przez nie wykonywana ma charakter naprzemienny bądź że firma, którą reprezentuje, prowadzi znaczącą działalność w Polsce (te dwa kryteria decydują o prawidłowości delegowania).
Z drugiej strony model warunków niemieckich ma też swoje ograniczenia. Nie sprawdza się on np. w stosunku do osób, które chciałyby pozostawać ubezpieczone w Polsce, a nie posiadają żadnego tytułu do ubezpieczeń (chociażby jako członka rodziny). Może się wówczas okazać, że wracając do Polski osoba ubezpieczona w Niemczech będzie miała problem z zarejestrowaniem się do lekarza.
Trudno zatem jednoznacznie stwierdzić, że we wszystkich przypadkach dany model jest lepszy. Przy wyborze właściwego modelu należy zawsze kierować się sprawdzalnymi kryteriami i brać pod uwagę indywidualną ocenę sytuacji. Szczególnie ważne jest znalezienie odpowiedzi na kilka poniższych pytań:
- od jakich kwot są odprowadzane składki w poszczególnych modelach;
- jaka jest wysokość łącznych należności, które otrzyma Opiekunka;
- jakie konsekwencje ma wybór poszczególnego modelu w konkretnej sytuacji (ewentualne zobowiązania komornicze, limity wykazywanych zarobków, ubezpieczenie w Polsce, etc.).
Decydując się na warunki niemieckie, Opiekunka ma zawsze prawo zażądać od firmy, z którą współpracuje, stosownych dokumentów:
- Protokołu zgłoszeniowego do Niemieckiej Kasy Chorych (Meldebescheinigung zur Sozialversicherung für den Arbeitnehmer nach § 25 DEÜV);
- Potwierdzenia ubezpieczenia (Mitgliedsbescheinigung der Krankenkasse nach § 175 Abs. 2 SGBV );
- Zaświadczenia o zarobkach (Abrechnung der Brutto/Netto-Bezüge).
Emerytura w Niemczech czy w Polsce?
Kwestia emerytury w Niemczech budzi chyba największe kontrowersje w kontekście niemieckich warunków zatrudnienia. Słynne hasło, że już po pięciu latach pracy w Niemczech można otrzymać niemiecką emeryturę, jest oczywiście hura-optymistyczne. Musimy bowiem wziąć pod uwagę, że chodzi tutaj o pięć lat składkowych. Przy założeniu, że opiekunki pracują w systemie zmianowym (dwa na dwa miesiące lub sześc na sześc tygodni), faktyczny czas spełnienia wymaganego okresu ubezpieczeniowego może wynieść dwukrotnie więcej. Na szczęście w przypadku, gdy wymagane okresy ubezpieczeniowe dla uzyskania emerytury w Niemczech nie zostaną spełnione, okresy ubezpieczeniowe wypracowane w Niemczech liczą się do okresów ubezpieczeniowych wypracowywanych w Polsce. Wybierając warunki niemieckie, nie muszą się Państwo martwić o to, że okresy wykonywania usług opiekuńczych nie będą wliczane do emerytury. Niezależnie od tego jak długo będziecie świadczyć usługi opieki w tym właśnie modelu!!!
Osiągnięcie niemieckiej emerytury nie jest jednak zupełnie niemożliwe. Zwłaszcza, jeśli mówimy o zdeterminowanych Opiekunkach, które planują jeździć regularnie. W dłuższej perspektywie, spełnienie niemieckiego okresu ubezpieczeniowego staje się już całkiem realne. Pamiętajmy przy tym, że przy weryfikacji, czy spełniony jest wymagany okres ubezpieczeniowy, bierze się pod uwagę miesiące, a nie lata. Uznaje się przy tym, że każdy rok ma 12 miesięcy, a miesiąc kalendarzowy, w którym choć w części wystąpił okres ubezpieczeniowy, liczy się jako cały miesiąc. Wypłata świadczeń następuje wówczas po osiągnięciu ustawowego wieku emerytalnego. Dla osób ubezpieczonych, które urodziły się przed 1947 rokiem, ustawowy wiek emerytalny wynosi 65 lat; dla osób, które urodziły się po 1947 roku, wydłuża się on o kilka do kilkunastu miesięcy. Po osiągnięciu wymaganego wieku i spełnieniu okresów ubezpieczeniowych, prawo do otrzymania świadczenia z Niemieckiej Kasy Chorych przysługuje niezależnie od prawa do świadczeń emerytalnych w Polsce (możliwe jest zatem otrzymywanie dwóch emerytur).
Szczegółowe warunki, a także informacje dotyczące koordynacji ubezpieczeń, zostały opisane również w języku polskim na stronie Deutsche Renetenversicherung www.deutsche-rentenversicherung.de.
Ubezpieczenie zdrowotne w Niemczech czy w Polsce
Ubezpieczenie zdrowotne w Niemieckiej Kasie Chorych daje Opiekunkom pracującym w Niemczech znaczne korzyści w porównaniu do ubezpieczenia w Polsce. Opiekunki wyjeżdżające do Niemiec w ramach delegowania, często narzekają na świadczenia Narodowego Funduszu Zdrowia i ze względu na liczne ograniczenia, jakie wiążą się z korzystaniem z Karty EKUZ, decydują się na dodatkowe polisy prywatne.
Minusy korzystania z Karty EKUZ:
- długi czas oczekiwania na wyrobienie Karty (chociaż Karta EKUZ działa wstecz, to jednak jej brak w momencie wypadku czy wizyty u lekarza wiąże się często z koniecznością poniesienia kosztów leczenia we własnym zakresie z możliwością ubiegania się o zwrot kosztów we właściwym oddziale NFZ);
- ograniczona liczba placówek, które działają w obrębie publicznego systemu ochrony zdrowia w Niemczech (koszty leczenia uzyskanego w placówce funkcjonującej poza tym systemem Opiekunka pokrywa na takiej samej zasadzie jak wyżej);
- ograniczony zakres ubezpieczenia;
- problemy ze zwrotem poniesionych kosztów (wiele Opiekunek skarży się, że NFZ wykorzystuje luki i dokonuje niekorzystnych interpretacji).
W porównaniu z problemami, jakie wiążą się z kartą EKUZ, korzystanie z niemieckich kart (AOK bądź DAK) jest niezawodne. Karty te obejmują dużo większy zakres ubezpieczeń, a Opiekunki nie muszą wykładać własnych pieniędzy ani toczyć bojów z NFZ o odzyskanie poniesionych kosztów. Czas oczekiwania na wyrobienie niemieckiej karty jest też dużo krótszy (nie trzeba tu czekać – jak w przypadku EKUZ – na uprzednie poświadczenie formularza A1), a jeszcze przed wyrobieniem karty możliwe jest niemal natychmiastowe otrzymanie potwierdzenia ubezpieczenia. W zasadzie od pierwszego dnia wykonywania pracy, Opiekunka zyskuje pełen komfort korzystania ze świadczeń zdrowotnych bez obawy, że będzie musiała ponosić koszty we własnym zakresie i często też bez konieczności zawierania dodatkowych prywatnych ubezpieczeń.
Skontaktuj się z nami