Niechęć do współpracy i aktywności, sporadyczne wybuchy gniewu. Wiele Opiekunek w swojej codziennej pracy musi zmierzyć się ze zmiennymi stanami emocjonalnymi i negatywnym zachowaniem podopiecznego. Mają one różne źródła. Bardzo często w grę wchodzą nie tylko złożone, przewlekłe stany chorobowe, ale też naturalne lęki i obawy seniora. Właśnie dlatego zrozumienie osoby starszej oraz jej potrzeb jest tak niezbędne w pracy Opiekunki.
Lęki i obawy seniorów – potęga zmian
Procesowi starzenia towarzyszy wiele gwałtownych zmian, dotyczących każdej sfery życia. Osoby, które się z nimi borykają, zostają postawione w zaskakującej, obcej rzeczywistości. Są odłączone od wszystkiego, co wcześniej znały i uważały za niepodważalne, w tym sprawowania wielu aktywnych, istotnych funkcji. Nie tylko fizyczne dolegliwości, ale też te emocjonalne i psychologiczne wymagają wypracowania szeregu nowych postaw i przyzwyczajeń. Jest to, oczywiście, bardzo trudne.
Po latach poświęconych kształtowaniu życia zawodowego muszą porzucić dotychczasowe nawyki, dążenia i podstawowe cele. Stają się wykluczone z grupy, której poświęcili mnóstwo czasu i energii. A przecież to właśnie praca organizuje życie codzienne i sprawia, że czujemy się potrzebni.
Odnalezienie się w nowej roli społecznej nie jest proste. Często oznacza poczucie wycofania, pustki i samotności. Sytuacja dodatkowo ulega pogorszeniu, kiedy osoby starsze nie są w stanie zaspokoić potrzeby nawiązywania kontaktów, a także potrzeby przynależności. Również na tym etapie życia pragną przebywać wśród ludzi, którzy liczą się z ich zdaniem i wykazują zainteresowanie ich przemyśleniami oraz doświadczeniami. Kiedy najbliżsi członkowie rodziny z różnych powodów nie są w stanie udzielić wsparcia, a grono znajomych się pomniejsza, seniorzy czują się wyłączeni nie tylko z życia zawodowego, ale też towarzyskiego i rodzinnego.
Sprawdź też: Jak radzić sobie z wypaleniem w pracy Opiekuna?
Rola zrozumienia osoby starszej w pracy Opiekunki
Opiekunka często zwyczajnie nie jest w stanie dotrzeć do przyczyn przykrego zachowania, bierności lub braku współpracy. Może być ich naprawdę wiele. Nie zawsze wiemy, jak je rozpoznać i zareagować tak, aby nie pogorszyć wzajemnej relacji. Sytuacja osób starszych jest jednak zdecydowanie bardziej skomplikowana, niż może się to wydawać na pierwszy rzut oka.
Zazwyczaj nawet nie uświadamiamy sobie, z jakimi lękami i obawami seniorzy się borykają. To właśnie one odpowiadają jednak za sporą część wymienionych trudności. Nowa rola społeczna i poczucie wykluczenia stanowią podłoże zmartwień i niepokojów. Dobrym pomysłem jest więc próba zrozumienia osoby starszej.
Wczucie się w jej położenie zaowocuje lepszą komunikacją i bardziej odpowiednimi metodami postępowania. Pamiętaj, że jesteś jedną z nielicznych osób, które regularnie spędzają czas z podopiecznym i słuchają go. Właśnie dlatego to Opiekunka w razie potrzeby może wyciągnąć pomocną dłoń i przyczynić się do zaspokojenia jego potrzeb, które, chociaż trochę się zmieniają, nie stają się przez to mniej intensywne lub ważne.
Przeczytaj także: Stres i gniew u seniora – jak rozładowywać napięcia
Lęki i obawy seniora a poczucie bezpieczeństwa
Wiele lęków i obaw seniorów łączy się bezpośrednio z brakiem poczucia bezpieczeństwa. To jedna z potrzeb, które zazwyczaj zaspokajamy nieświadomie. Jesteśmy samowystarczalni, nadążamy za technologicznym postępem i automatycznie dostosowujemy się do różnych społecznych przemian.
Osoba starsza natomiast z uczestnika staje się obserwatorem, nawet jeśli jej chęć wiedzy o świecie jest zazwyczaj bardzo silna. Dodatkowy brak komunikacji z przedstawicielami młodszego pokolenia pogłębia poczucie zagubienia i niepewności. Stopniowo przestaje rozumieć otaczające ją zjawiska, popularne postawy, problemy i wyzwania współczesności. Taka bezradność i zależność jest wzmacniana przez problemy ze zdrowiem, sprawnością i własnoręcznym wykonywaniem czynności, które kiedyś nie sprawiały jej kłopotu. Twój podopieczny może reagować bardzo różnie. Od gniewu, poprzez izolowanie się i odmowę uprawiania aktywności, aż do stanów depresyjnych.
Zauważyłaś, że senior uporczywie trzyma się szkodliwych nawyków? Niechętnie zostaje sam? Denerwuje się, kiedy próbujesz wprowadzić drobne zmiany? Bardzo prawdopodobne, że zmaga się z lękiem przed przyszłością i ogólnym brakiem bezpieczeństwa. Wynika to z jego nowej życiowej kondycji, której mogą przeciwstawić się jedynie próby przywrócenia sensu i równowagi. Co jest niezbędne? Przede wszystkim, utrzymywanie kontaktu z innymi ludźmi, a także spora ilość troski i opieki. Rozmowy sprawią, że znowu poczuje się ważny, znajdzie też sposób, by móc na nowo odkrywać świat.
Potrzeba akceptacji, uznania i szacunku
Zrozumienie osoby starszej nie może być możliwe bez poznania jej przeszłości. W okresie, kiedy czuje się szczególnie osamotniona, pragnie przede wszystkim bezinteresownej uwagi oraz uznania dla jej minionych, ale też bieżących osiągnięć. Chce nadal decydować o sobie i być postrzegana jako wartościowy członek społeczeństwa. Kiedy tego wszystkiego nie otrzymuje, zmaga się z coraz większym brakiem pewności siebie. Dzieje się tak, ponieważ jej samoakceptacja jest silnie powiązana właśnie z akceptacją przez innych ludzi.
Jak wyjść naprzeciw jej potrzebom? Przede wszystkim, poświęcając swój czas i pamiętając o technikach prawidłowej komunikacji z seniorem, w tym o aktywnym słuchaniu. Ogólnie rzecz biorąc, polega ono na połączeniu sposobu, w jaki się wypowiadamy i tego, co mówimy z adekwatną mimiką, mową ciała oraz utrzymywaniem kontaktu wzrokowego. Dzięki temu nawiążemy nić porozumienia i podkreślimy, że poświęcamy mu pełną uwagę.
Dowiedz się więcej: Błędy w komunikacji z osobą starszą
Seniorzy mają wiele do zaoferowania. Zebrali cenne doświadczenia i mądrość życiową, są skarbnicą wiedzy o tradycjach lub lokalnej historii. Niestety, często nie są doceniani przez otoczenie, w tym członków rodziny. Właśnie dlatego tak boleśnie odbierają przejawy braku zrozumienia i niesprawiedliwości. To, co możemy odebrać jako wrodzony upór, jest w rzeczywistości potrzebą szacunku oraz lękiem przed jego utratą. Często nie warto więc sądzić po pozorach, wykazując się zamiast tego cierpliwością i podtrzymując szczere, żywe stosunki. Podczas aktywizowania seniora Opiekunka powinna też pamiętać, aby chwalić wszystkie jego próby oraz drobne zwycięstwa.
Jak zrozumieć osobę starszą? Złożoność lęków i obaw seniora
Lęki i obawy seniora wynikają więc bezpośrednio z jego delikatnej sytuacji. Często przenikają się w niezwykle skomplikowany sposób i znacznie wykraczają poza standardowe, codzienne zmartwienia. Przykładowo, lękowi przed byciem ciężarem lub pozostawaniem „na cudzej łasce”, który prowadzi do niezwykle emocjonalnych reakcji, może towarzyszyć obawa przed samotnością. Tak właśnie rodzi się trudny do przezwyciężenia wewnętrzny konflikt.
Aby zrozumieć osobę starszą, trzeba więc przede wszystkim kierować się nie tym, co w przypływie bezsilności lub złości komunikuje, lecz jego głębszymi motywacjami. Gdy gwałtownie odmawia pomocy, może tak naprawdę zmagać się z rozmaitymi bardzo poważnymi kwestiami, choćby strachem przed chorobą, która doprowadzi go do całkowitej utraty samodzielności i niezależności.
Skontaktuj się z nami